Ο τίτλος της έκδοσης αυτής `Υγιεινά Παραγγέλματα`, είναι δάνειος από το ομώνυμο εγχειρίδιο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, `Αδριανουπολίτου - ιατρού και μέλους της εν Παρισίοις Ελληνικής Εταιρείας`, που είχε εκδοθεί το 1829, `εν Παρισίοις`, `προς χρήσιν του ελληνικού λαού`. Γράφει ο συγγραφέας στην εισαγωγή του: `Κανείς ... δεν ημπορεί ν` αρνηθή, ότι η υγεία είναι το πολυτιμότερον πράγμα απ` όσα απολαμβάνει ο άνθρωπος· επειδή, χωρίς αυτής, όχι μόνον εις τον κοινωνικόν βίον γίνεται διόλου ανωφελής, αλλά και εις τους περί αυτόν οχληρός, και εις τον ίδιον εαυτόν του ανυπόφορος...`.
Η προστασία της υγείας, προσωπικής και δημόσιας, είναι, ένα μεγάλο θέμα που από νωρίς στην ιστορία των λαών απασχόλησε τον άνθρωπο. Τα μέτρα που κατά καιρούς προτάθηκαν αποσκοπούσαν πάντα στην πρόληψη της ασθένειας και στην καλύτερη δυνατή φυσική κατάσταση των ανθρώπων, ακόμα και στη μακροζωία τους. Ειδικές συνθήκες όπως επιδημίες, πρωτόγονες ή άθλιες συνθήκες διαβίωσης δημιουργούσαν επιτακτική ανάγκη λήψης μέτρων υγιεινής αλλά και δημιουργίας, αργότερα, ιδρυμάτων που θα ήταν ικανά να περιθάλψουν τον άρρωστο, να τον θεραπεύσουν ή να προλάβουν την ασθένεια.
Από τις `επιστημονικές` απόψεις των ιπποκρατικών κειμένων και τις υποδομές υγιεινής κατά την αρχαιότητα (με αποχετευτικά έργα, έργα υδροδότησης, δημόσια και ιδιωτικά λουτρά κ.ά.) μέχρι τη διατύπωση της ανάγκης λήψης προληπτικών μέτρων για την προστασία της υγείας των εργαζομένων σε ορισμένα επαγγέλματα τον 17ο αιώνα, τους πρώτους επιτυχημένους εμβολιασμούς του 18ου αιώνα, την ανακάλυψη της αντισηψίας και των αντιβιοτικών, οι απόψεις μεταβλήθηκαν ριζικά. Ωστόσο, βασικοί κανόνες υγιεινής όπως η άσκηση, η σωστή διατροφή και η καθαριότητα αποτελούσαν βασικές αρχές για την προστασία της υγείας μέσα στους αιώνες. Σήμερα, νεότερες τεχνολογίες και επινοήσεις έχουν συμβάλει τα μέγιστα στον τομέα αυτό.
Με αφορμή τους προαιώνιους αυτούς προβληματισμούς οργανώσαμε το 2006 το 3ο Συνέδριο της Πανελλήνιας Εταιρείας Ιστορίας της Ιατρικής, με τίτλο `Η ιστορία της Δημόσιας Υγείας και της Υγιεινής, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα`, που έγινε αφορμή για την έκδοση αυτή, την τέταρτη κατά σειρά που επιμελείται η Συντακτική - Επιστημονική Επιτροπή της Πανελλήνιας Εταιρείας Ιστορίας της Ιατρικής. Εδώ, δημοσιεύουμε τόσο κείμενα που ανακοινώθηκαν στο Συνέδριο αλλά και άλλα που επελέγησαν από την εν λόγω Επιτροπή.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συγγραφείς, τα μέλη της Πανελλήνιας Εταιρείας Ιστορίας της Ιατρικής και τις `Ιατρικής και Επιστημονικές Εκδόσεις Σιώκης`, που συνετέλεσαν να γίνει πραγματικότητα και αυτή η έκδοση.
Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2009, Ε. Χριστοπούλου-Αλετρά, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Εταιρείας Ιστορίας της Ιατρικής

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]