Εξαντλημένο στον εκδοτικό οίκο
Κατηγορίες:
Έτος κυκλοφορίας
Εκδότης
Με το "Θερμοκήπιο", ο Στρατής Δούκας μας δίνει το χρονικό μιας άλλης, εσωτερικής αυτή τη φορά οδοιπορίας. Λιτότητα και αμεσότητα δεν είναι οι μόνες αρετές του λόγου του -γνωστές άλλωστε από την "Ιστορία του αιχμαλώτου", τον "Οδοιπόρο" και τα "Ενώτια". Η ημερολογιακή και γι΄ αυτό συχνά εξομολογητική γραφή του φτάνει να γίνει μια συγκινητική έκφραση του ήθους μιας γλώσσας, απ΄ όπου τα πράγματα, οι άνθρωποι, ο χώρος γενικώτερα, ξεπηδούν ανάγλυφα. Το "Θερμοκήπιο" δεν είναι ένας τόπος πραγματικός: είναι μια εποχή βιωμένη έντονα από τον συγγραφέα. Η εσωτερική αφήγηση όμως δεν καταργεί τον υπάρχοντα έξω χώρο. Είναι μάλλον μια δυναμική αναμέτρηση που λήγει σε μια αμοιβαία αποδοχή. Για το πρόσωπο που αφηγείται, το "Θερμοκήπιο" είναι πότε καταφύγιο πότε φυλακή. Όπως κι ο εξωτερικός κόσμος πότε ελευθερία πότε εφιάλτης. Έξω είναι το δυνατό φως του ήλιου (χαροποιό άλλοτε, κι άλλοτε σκληρό) -μέσα είναι το γαλακτένιο φως μιας ησυχίας, που κάποτε είναι θαλπωρή και προστασία και κάποτε ψύχρα και μοναξιά. [...] Σ΄ έναν επαρκή αναγνώστη είναι σίγουρο πως δεν θα ξεφύγει η οξύμωρη δράση του εσωτερικού μονολόγου που μας δίνει ο Στρατής Δούκας στο "Θερμοκήπιο": γιατί δεν μας στρέφει στο προσωπικό βίωμα του ήρωα -όσο έντονα κι αν περιγράφεται- αλλά εντατικοποιεί τα ερεθίσματα του έξω από το άτομο κόσμου. Στον κλειστό αυτό χώρο φτάνουν μεγεθυμένα τα χρώματα, οι ήχοι, τα αγγίγματα, ο έρωτας μέσα στα πράγματα που κάνει τα φυτά του "Θερμοκηπίου" τόσο ρωμαλέα. Μαίρη Κάσου Αθήνα, Σεπτέμβρης 1982 Μέσα στο "Θερμοκήπιο" υπάρχει ένα πυκνό πρωτογενές λογοτεχνικό υλικό από το σύνθεμα του οποίου αναπηδάει ο απολογητής μιας ζωής ταγμένης στην αίσθηση των πραγμάτων και των γεγονότων. Συναρπαστική η πλαστικότητα του λόγου. Τον ζυμώνει ο συγγραφέας. Άλλοτες έτσι, άλλοτες αλλιώς, πάντα στον ίδιο αδιάφθορο αισθητικό και εννοιολογικό σκελετό. Όπου αφαιρεί, τον κάνει πιο άμεσο. Όπου προσθέτει, τον κάνει πλαστικότερο. Μ΄ αυτό τον τρόπο απελευθερώνεται η πυκνότητα. Δημιουργείται ευαισθησία διάχυτη. Το λυρικό, το βουκολικό, το διαλογιστικό και το ηθικό είναι εναρμονισμένα σε εντύπωση μία. Από τις εκφραστικές του συγκινήσεις, ο Στρατής Δούκας φανερώνει μια αρχοντιά σπάνια. [...] Με την "προφορικότητα", που κατά κανόνα παρουσιάζει το μοντέρνο, το "Θερμοκήπιο" έχει μια πιο ουσιαστική, πιο ριζική αντίληψη της λαϊκής γλώσσας. Δεν έχει απλώς φράση. Έχει κάτι παραπάνω. Έχει φθόγγο. Σαν σύνθεση διηγείται την αρετή του μέτρου. Θέλγει και συχνά ενθουσιάζει ο εξομολογητικός και μαζί αφηγηματικός λόγος. Δεν υπάρχουν πουθενά στο έργο οι γνωστοί από παρόμοια λογοτεχνικά μοτίβα, "αιφνιδιασμοί". Το "Θερμοκήπιο", σαν λογοτεχνικό τρόπο, το ΄βρίσκω όχι απλώς μοντέρνο αλλά αυθεντικό μέσα στο χώρο της μοντέρνας γραφής. [...] Ευάγγελος Ανδρέου
Στρατής Δούκας (1895-1983). Ο Στρατής Δούκας γεννήθηκε στα Μοσχονήσια του Αδραμυτινού Κόλπου της Μικράς Ασίας, γιος του Κωσταντή Δούκα και της Αιμιλίας το γένος Χατζηαποστολή. Είχε ένα μεγαλύτερο αδερφό τον Αλέκο. Τέλειωσε το σχολαρχείο στη γενέτειρά του και το γυμνάσιο στο Αϊβαλί. Το 1912 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συγκατοίκησε με το Φώτη Κόντογλου, με τον οποίο συνδεόταν φιλικά από τα γυμνασιακά χρόνια. Διέκοψε τις σπουδές του μετά το ξέσπασμα του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και επισκέφτηκε τη Λέσβο και το Άγιο Όρος. Το 1913 οργάνωσε λαογραφικές μελέτες στη Μυτιλήνη από κοινού με τον Αντώνη Πρωτοπάτση και τρία χρόνια αργότερα κατατάχτηκε εθελοντικά στην Εθνική Άμυνα. Πολέμησε στη Μακεδονία και τη Μικρασία και τραυματίστηκε. Αποστρατεύτηκε το 1923 και στράφηκε στην προσπάθεια διάδοσης της μικρασιατικής λαϊκής τέχνης και βιοτεχνίας (αγγειοπλαστική και ταπητουργία) στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα οργάνωσε εκθέσεις ζωγραφικής με έργα των Φώτη Κόντογλου και Σπύρου Παπαλουκά. Με τους δυο τελευταίους υπήρξε επίσης συνιδρυτής του Συλλόγου Μουσικών Τεχνών της Μυτιλήνης (μαζί με τον Στρατή Μυριβήλη) και της Εταιρείας Διακοσμητικής Τέχνης της Αθήνας. Υπήρξε επίσης βασικό στέλεχος των περιοδικών Φιλική Εταιτρεία και Φραγγέλιο και καλλιτεχνικός διευθυντής της Εταιρείας Αγγειοπλαστικής της Κιουτάχειας. Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες "Μακεδονία" και "Εφημερίς των Βαλκανίων" (Θεσσαλονίκη) και "Ελεύθερος Λόγος" (Μυτιλήνη). Μετά από μια σοβαρή ασθένεια το 1927 και ανάρρωσή του στη Θεσσαλονίκη, άρχισε να ασχολείται με τη ζωγραφική και περιόδευσε δύο φορές ανά τη μακεδονική επαρχία, εμπειρία που του έδωσε υλικό για δημοσιογραφική έρευνα που δημοσίευσε στην εφημερίδα "Πρωία" (Ορεινή Ελλάδα), για κάποια εικαστικά έργα του, καθώς επίσης για το αφήγημα "Η ιστορία ενός αιχμαλώτου". Από το 1929 άρχισε να συνεργάζεται με τις αθηναϊκές εφημερίδες "Πρωία", "Πολιτεία" και "Νέος Κόσμος" ως δημοσιογράφος και παράλληλα δημοσίευσε λυρικά κείμενα στο περιοδικό "Κύκλος". Το 1931 ξεκίνησε η ενασχόλησή του με το έργο του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά και γνωρίστηκε με το Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη. Το 1934 πήρε μέρος στην ίδρυση της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Συνεργάστηκε επίσης στην ίδρυση και την κυκλοφορία του περιοδικού "Το τρίτο μάτι" μαζί με τους Πικιώνη, Παπαλουκά, Χατζηκυριάκο-Γκίκα και Καραντινό 1935-1937) και το περιοδικό "Νεολαία" (1939-1940). Από το 1937 ως το 1939 εργάστηκε ως γραμματέας της τουριστικής επιτροπής Θεσσαλονίκης και κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου υπηρέτησε ως αξιωματικός. Το 1942 επέστρεψε στην Αθήνα και παντρεύτηκε τη Δήμητρα Δούκα που ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνία. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση από τις γραμμές του ΕΑΜ και εντάχτηκε στο ΚΚΕ. Κακοποιήθηκε από τους γερμανούς κατακτητές για τη δράση του. Μετά την απελευθέρωση υπηρέτησε στα ιατρεία του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και συνεργάστηκε με τα περιοδικά "Ελεύθερα Γράμματα" (1949-1950 διευθυντής), "Ο αιώνας μας", "Ποιητική Τέχνη" και "Ζυγός". Υπήρξε σύμβουλος (1949-1953) και γενικός γραμματέας (1953-1960) της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Το 1962 έφυγε για να υποβληθεί σε εγχείρηση προστάτη στη Μόσχα. Η εγχείρηση δεν έγινε τελικά και ο Δούκας πέρασε την υπόλοιπη ζωή του κατάκοιτος στο σπίτι του στην Αθήνα. Συνεργάστηκε τότε με το περιοδικό "Διαγώνιος" της Θεσσαλονίκης και ολοκλήρωσε τα λογοτεχνικά του έργα "Οδοιπόρος" και "Ενώτια", καθώς και τα κείμενά του για τον Χαλεπά. Διώχθηκε από το δικτατορικό καθεστώς του Παπαδόπουλου και πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε γηροκομεία. Τη χρονιά του θανάτου του πρόλαβε να αναγορευτεί επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, επίτιμο μέλος του Pen - Club και επίτιμος δημότης Ζωγράφου. Ο Δήμος Ζωγράφου δημιούργησε ένα μικρό μουσείο με χειρόγραφα και σχέδια του Στρατή Δούκα στο πνευματικό του κέντρο. Το συγγραφικό έργο του Στρατή Δούκα τοποθετείται χρονικά στην ελληνική πεζογραφία του μεσοπολέμου και εκτείνεται χρονικά ως τη μεταπολεμική πεζογραφία μας. Χαρακτηριστικό της γραφής του είναι η παράλληλη στήριξή του τόσο στην παράδοση, όσο και στα ανανεωτικά ρεύματα του καιρού του, η αξιοποίηση
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
