Το βιβλίο αυτό εμπεριέχει ιστορικά ντοκουμέντα, που αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνας και σχολιασμού στη διεθνή βιβλιογραφία, γιατί αφορούν μια από τις ελάχιστες περιπτώσεις αντάρτικου θεάτρου στα παγκόσμια χρονικά. Περιέχονται σ` αυτό θεατρικά έργα, εκθέσεις και ημερολόγια της ίδρυσης και λειτουργίας ενός θιάσου, της «Λαϊκής Σκηνής», ερασιτεχνών ηθοποιών-αγωνιστών της Εθνικής μας Αντίστασης 1941-45 που περιόδευε σε περιοχές της απελευθερωμένης Ελλάδας για να ψυχαγωγεί και να τονώνει το φρόνημα των αγωνιζόμενων Ελλήνων και να προβάλλει τον πολιτισμό στους χειμαζόμενους πνευματικά χωρικούς, πολλοί από τους οποίους για πρώτη φορά έβλεπαν θέατρο.
Ο Γιώργος Κοτζιούλας -ήδη αναγνωρισμένος λογοτέχνης- υπήρξε ο δημιουργός και η ψυχή αυτής της προσπάθειας, ως καλλιτεχνικός διευθυντής της 8ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Με ενάργεια και απλότητα οργάνωσε την αντάρτικη ομάδα ηθοποιών-καλλιτεχνών και με θεατρικά έργα που έγραφε επιτόπου, ανάλογα με τις συνθήκες, κατέθεσε το δικό του αγώνα στην κοινή προσπάθεια για την εθνική απελευθέρωση.
Στα θεατρικά αυτά έργα, που είναι μονόπρακτες κωμωδίες και ένα παραμυθόδραμα, θίγονται καταστάσεις που αποτελούσαν αντικείμενα προβληματισμού του λαού στα χρόνια πριν τον πόλεμο και κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Φαινόμενα όπως ο κομματισμός, ο ξενιτεμός, η κατάχρηση της εξουσίας, η δικτατορία, ο δωσιλογισμός και η εκμετάλλευση των ανθρώπων αποτελούν τη θεματολογία του Κοτζιούλα. Στις κωμωδίες αυτές τον κύριο ρόλο κατέχουν το γέλιο και η ψυχαγωγία, που χαλάρωναν και ξεκούραζαν τους αντάρτες από την έγνοια και τον κόπο της μάχης και αποτελούσαν πηγή πολιτισμού, διασκέδασης και χαράς για τους χωρικούς.
Με τη θεατρική πένα του ο Κοτζιούλας, σε δύσκολες συνθήκες, «σκαρώνει» σε κάθε περιοδεία του θιάσου μονόπρακτα, που συχνά διακωμωδούν -και με τη χρήση της ντοπιολαλιάς- καταστάσεις και πρόσωπα γνωστά ή αναδεικνύουν γεγονότα άγνωστα, όπως τα πάθη των Εβραίων ή αστοχίες στη διαχείριση του αγώνα.
Η αμεσότητα και η επικαιρότητα των έργων, σε συνδυασμό με την απολαυστική γραφή του Κοτζιούλα, καθιστούν το βιβλίο αυτό πολύτιμο απόκτημα για κάθε αναγνώστη, γιατί θα έχει στην κατοχή του ένα γνήσιο δείγμα του «Ελληνικού Λαϊκού θεάτρου» κατά την περίοδο της Κατοχής και της Αντίστασης.
[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]
Γιώργος Κοτζιούλας (1909-1956). Ο Γιώργος Κοτζιούλας γεννήθηκε στην Πλατανούσα (Ραψίστα) της Ηπείρου. Ο πατέρας του ήταν ταχυδρομικός διανομέας. Τέλειωσε το Δημοτικό σχολείο στη γενέτειρά του, το Σχολαρχείο στο Καλέντζι Ιωαννίνων και το Γυμνάσιο στην Άρτα. Το 1926 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και παράλληλα με τις σπουδές του εργαζόταν ως διορθωτής και μεταφραστής σε αθηναϊκά περιοδικά και εφημερίδες. Λόγω των δύσκολων συνθηκών εργασίας του προσβλήθηκε από φυματίωση το 1934, αρρώστια που τον ταλαιπώρησε στην υπόλοιπη ζωή του. Νοσηλεύτηκε για μικρά χρονικά διαστήματα στην Πάρνηθα, την Πεντέλη και την Αθήνα, κυρίως όμως έμενε σε φίλους, καθώς συχνά παρέμενε άστεγος. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά διώχτηκε λόγω της αριστερής του δράσης και το 1940 επέστρεψε στη γενέτειρά του. Στην περίοδο της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος στην εθνική αντίσταση και έδρασε στον ΕΛΑΣ, όπου οργάνωσε το καλλιτεχνικό τμήμα και πήρε μέρος στην ίδρυση του θιάσου "Λαϊκή Σκηνή", με τον οποίο περιόδευσε στα ελληνικά χωριά. Στην Αθήνα επέστρεψε το 1945, παντρεύτηκε και απέκτησε ένα γιο. Πέθανε στην Αθήνα από καρδιακή προσβολή. Στο χώρο των γραμμάτων πρωτοεμφανίστηκε το 1924 με τη δημοσίευση στίχων στην "Ηπειρωτική Ηχώ" των Ιωαννίνων, καθοριστική όμως για την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία ήταν η εμφάνισή του στο περιοδικό "Μπουκέτο". Ακολούθησαν συνεργασίες του με περιοδικά όπως η "Οικογένεια", η "Πνοή", τα "Ελληνικά Γράμματα", η "Νέα Εστία", ο "Λόγος", ο "Ρυθμός", τα "Νεοελληνικά Γράμματα", η "Πνευματική Ζωή", τα "Νέα Φύλλα", η "Ποιητική Τέχνη". Το 1932 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Εφήμερα". Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία, το δοκίμιο, την κριτική και το θέατρο (την περίοδο του αγώνα του κατά τη διάρκεια του εμφυλίου έγραψε θεατρικά έργα για το θίασο της Λαϊκής Σκηνής ("Ξύπνα ραγιά", "Ο κομματάρχης", "Το πρόστιμο του δασικού"). Η ποίηση του Γιώργου Κοτζιούλα τοποθετείται χρονικά στην ανανεωτική ποίηση του μεσοπολέμου, στην ουσία όμως συνεχίζει την παράδοση της αμέσως προηγούμενής του ποιητικής γενιάς κινούμενη στα χνάρια του νεοσυμβολισμού και του νεορομαντισμού όπως εκφράστηκαν μέσα από την παραδοσιακή στιχουργική ποιητών όπως ο Μιλτιάδης Μαλακάσης, ο Κώστας Καρυωτάκης και ο Τέλλος Άγρας. Η γραφή του ακολούθησε μια εξελικτική πορεία από το πνεύμα της νοσηρότητας και της ειρωνικής διάθεσης σε ένα ρεαλιστικότερο και πιο βιωματικό κλίμα, κυρίως μετά την ένταξή του στον ΕΛΑΣ και την στράτευσή του στην κομμουνιστική ιδεολογία. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιώργου Κοτζιούλα βλ. Γιώργος Παιδαρος, "Κοτζιούλας Γιώργος", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", τ. 9, Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. [1968], Κώστας Στεργιόπουλος (επιμέλεια), "Γιώργος Κοτζιούλας", στο "Η ελληνική ποίηση· η ανανεωμένη παράδοση", Σοκόλης, 1980, Αλέξανδρος Αργυρίου, "Κοτζιούλας Γιώργος", στο "Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό", τ. 5, Εκδοτική Αθηνών, 1986.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
