Στην εισαγωγή του πρώτου τεύχους προσπαθήσαμε να δώσουμε μια ταυτότητα σ` αυτό που ονομάζουμε Σμυρνέικο τραγούδι. Όσο κοντά κι αν πέσαμε στους ορισμούς μας μπορούμε αυτοκρινόμενοι να αποφανθούμε ότι κάναμε λάθος. Το Σμυρνέικο τραγούδι και το πρώιμο ρεμπέτικο που ξεπήδησε από αυτό δεν είναι ένα είδος μουσικής, ώστε να αποδέχεται κάποιο ορισμό. Είναι ένας τρόπος ζωής. Οι στίχοι του χαράζουν τους πραγματικούς κοινωνικούς κανόνες της εποχής του, που δεν συμφωνούν πάντοτε με αυτούς που πρεσβεύουν οι άλλες κοινωνικές τάξεις. Περιβάλλουν με συμπάθεια ή ακόμη και θαυμασμό τον μικροαπατεώνα, υμνούν τα κατορθώματα των ανένταχτων λαϊκών ηρώων, στιγματίζουν τους ανάρμοστους έρωτες και τα αποτρόπαια εγκλήματα, προβάλλουν τον επιτυχημένο επαγγελματία-εργάτη, παρηγορούν τους αρρώστους από φυματίωση, αναθεματίζουν την ξενιτειά και γενικά δημιουργούν ένα κοινωνικό πρότυπο άνδρα και γυναίκας. Ακόμη και στο θέμα των ναρκωτικών, αποδέχονται τα λεγόμενα ελαφρά και καταδικάζουν τα βαριά. Οι κατώτερες κοινωνικές τάξεις που βίωσαν αυτά τα τραγούδια ήταν ίδιες και στη Σμύρνη και στην Πόλη και στην Αθήνα, και μπορούμε να πούμε σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα. Όλα τα παραπάνω επαληθεύουν τους προβληματισμούς μας στο αν πρέπει να περιορίσουμε το Σμυρνέικο τραγούδι τοπικά και χρονικά στη Σμύρνη, και μάλιστα στις τελευταίες τρεις τέσσερις δεκαετίες πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Κατά την καταγραφή του υλικού μας, στις περισσότερες φορές αμφιταλαντευτήκαμε αν το ταξινομούμενο τραγούδι ήταν παραδοσιακό, λαϊκό, Σμυρνιώτικο ή προσφυγικό. Το ότι γνωρίζαμε το συνθέτη, ή καλύτερα τον πιθανό συνθέτη, ενός τραγουδιού αυτό δεν το έκανε να διαφέρει σε τίποτε από τα άλλα των οποίων δεν γνωρίζαμε το δημιουργό. Το τραγούδι είχε αγγίξει το ίδιο τις ψυχές των ανθρώπων που το έκαναν μέρος της ζωής τους και πέρασαν τραγουδώντας το τις ευτυχισμένες μέρες στην αξέχαστη πατρίδα ή τις ζοφερές στους προσφυγικούς καταυλισμούς και στις φτωχικές τους παράγκες. Αποφύγαμε να συμπεριλάβουμε τραγούδια των μεγάλων συνθετών της εποχής μόνο και μόνο επειδή σκοπεύουμε να εκδώσουμε ξεχωριστά βιβλία για τον καθένα από αυτούς. Μπορεί οι πρόσφυγες να μην βρήκαν ανοιχτή την αγκαλιά των Ελλαδιτών που με καχυποψία είδαν την ήδη πάσχουσα αγορά εργασίας να γεμίζει με ενάμισι εκατομμύριο απελπισμένους εργάτες, βρήκαν όμως ανοιχτά αφτιά που ρουφούσαν μελωδίες και στίχους που τα γέμιζαν με χαρά και απόλαυση. Δεν θα περίμενε βέβαια κανείς να συμβεί και τίποτε διαφορετικό. Ποιους θα μπορούσαν να αφήσουν αδιάφορους οι υπέροχες συνθέσεις του Τούντα, του Παπαϊωάννου, του Ατραΐδη, του Δραγάτση, του Παπάζογλου αλλά και όλων εκείνων των αφανών συνθετών που δεν ενδιαφέρθηκαν να συνδέσουν το όνομα τους με τα τραγούδια τους; (...)

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]