Το "Σύνθεση και μορφή" είναι το πιο ολοκληρωμένο τεκμήριο ενός από τα ορόσημα της μοντέρνας εκπαίδευσης στην τέχνη, το περίφημο Βασικό Μάθημα του Bauhaus, στη Βαϊμάρη της Γερμανίας. Ο Ίττεν ήταν ο δάσκαλος που το οργάνωσε κατόπιν προσκλήσεως του Βάλτερ Γκρόπιους. Δημοσιεύθηκε το 1963 όταν ο Ίττεν ήταν ακόμη εν ζωή και αναθεωρήθηκε και εμπλουτίστηκε από τη χήρα του Ίττεν, Αννελίζε Ίττεν. Εμπεριέχει νέο υλικό από το Βασικό Μάθημα του Bauhaus, καθώς επίσης και οπτικά παραδείγματα και περιγραφές των εκλεπτύνσεων που έγιναν από τον Ίττεν σε μετέπειτα τάξεις που δίδαξε στο Βερολίνο (1926[-1932), στο Κρέφελντ (1932-1938), και στη Ζυρίχη (1938-1960). Το Βασικό Μάθημα στο Bauhaus σχεδιάστηκε σαν μια δοκιμαστική περίοδος για την κρίση σπουδαστών με διαφορετικό υπόβαθρο, ώστε να προσδιοριστεί το δημιουργικό τους ταλέντο, να βοηθηθούν στην επιλογή καριέρας και να διδαχτούν βασική σύνθεση για μια μελλοντική σταδιοδρομία στην τέχνη. Καθεμία από τις 200 και πλέον εικόνες που παρουσιάζονται εδώ, περιγράφεται λεπτομερώς για να βοηθήσει τον αναγνώστη να κατανοήσει τον σκοπό της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης. Οι πρωτότυπες εργασίες των σπουδαστών περιλαμβάνουν σπουδές από τη φύση, καθαρές μορφές και αφαιρέσεις, τρισδιάστατα έργα και εργασίες στις εφαρμοσμένες τέχνες. Επιπλέον, το βιβλίο περιλαμβάνει συναρπαστικό υλικό σχετικά με την αξιολόγηση της σύγχρονης καλλιτεχνικής εκπαίδευσης. Το βιβλίο έχει οικουμενική απήχηση για ένα βασικό μάθημα που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μέσο για την ατομική δημιουργική ανάπτυξη, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σήμερα από σπουδαστές και δασκάλους των τεχνών ως θεμέλιο για το δικό τους βασικό μάθημα. Ο Γιοχάννες Ίττεν (1888-1967) απασχολήθηκε με τα προβλήματα της σύνθεσης και του χρώματος όλη του τη ζωή. Η δική του θεωρία χρώματος η οποία δημοσιεύτηκε στα βιβλία "Η τέχνη του χρώματος" και "Τα στοιχεία του χρώματος" (σπουδαστική έκδοση), αποτελεί μια πειστική σύνθεση γης γνώσης του ως ζωγράφου και της πείρας του ως δασκάλου, τα δύο μέρη που στοιχειοθετούν την προσωπικότητα και το έργο τού Ίττεν.