Στο βιβλίο καταγράφονται τα αρχειακά ίχνη των Κρητών προσφύγων στην Κέρκυρα στο χρονικό ανάπτυγμα ενός αιώνα, από το 1647 έως το 1747, μέσα από τα έγγραφα που φυλάσσονται στο Αρχείο Νομού Κέρκυρας, στα οποία αποτυπώνονται οι κοινωνικές ομάδες στις οποίες διακρίνονταν οι πρόσφυγες, τα ποικίλα ζητήματα που αφορούσαν την καθημερινότητά τους, η οργάνωση, οι κοινωνικές σχέσεις, η σταδιακή ενσωμάτωση, η ένταξή τους στο εργατικό δυναμικό και στις επαγγελματικές συσσωματώσεις του τόπου, η δραστηριοποίησή τους στην οικονομία και το εμπόριο, η παρουσία τους στον τομέα της παροχής υπηρεσιών, η πολιτιστική, εκπαιδευτική και θρησκευτική δραστηριότητά τους, η επίδρασή τους εν τέλει στο πολιτισμικό προφίλ του τόπου της εγκατάστασής τους. Πέρα από αυτά, στα ίδια έγγραφα αποτυπώνονται το συναίσθημα, ο πόνος, οι δυσκολίες προσαρμογής στη νέα πατρίδα, αλλά και οι ελπίδες για επιστροφή. Ο τόμος χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μελετάται τμήμα από όλα τα παραπάνω θέματα, σε μια προσπάθεια συστηματοποίησης του διαθέσιμου υλικού, χωρίς να επιδιώκεται η συναγωγή οριστικών απαντήσεων, αφού ο δρόμος της έρευνας, πριν από τη διατύπωση οριστικών συμπερασμάτων για το κρητικό προσφυγικό κύμα, είναι ακόμη μακρύς. Ειδικότερα, σε επτά ενότητες, θίγονται ζητήματα που αφορούν στην άφιξη των προσφύγων και την εγκατάστασή τους, στις διαδικασίες ταυτοποίησης ή απόδειξης των ληξιαρχικών τους στοιχείων (καταγωγή, ηλικία και θρησκευτική ταυτότητα), στη διάκρισή τους από τους μόνιμα εγκατεστημένους στην Κέρκυρα Κρητικούς δεύτερης ή τρίτης γενιάς, στην κοινωνική και οικονομική τους διαστρωμάτωση, στην οργάνωσή τους και στην πορεία ενσωμάτωσης ή αφομοίωσής τους, στη δραστηριοποίησή τους στον οικονομικό και εμπορικό τομέα, στην οικοδομική, ναοδομική, θρησκευτική, κηρυκτική, εκπαιδευτική και άλλη δραστηριότητά τους. Σε ξεχωριστές ενότητες επιδιώκεται η εγγύτερη γνωριμία με πέντε πρόσωπα που ξεχώρισαν για διαφορετικούς λόγους το καθένα, στην κρητική παροικία της Κέρκυρας, και η σκιαγράφηση όσων οι πρόσφυγες μετέφεραν στη νέα τους πατρίδα: μνήμες και ενθυμήματα, χρηστικά αντικείμενα, κοσμήματα, θρησκευτικές εικόνες και πίνακες κοσμικής ζωγραφικής. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου δημοσιεύονται επιλεγμένα έγγραφα, ενδεικτικά του πλούτου του υλικού που φυλάσσεται στο κερκυραϊκό Αρχείο, χωρισμένα στις ακόλουθες ενότητες: Ληξιαρχικά (Γέννηση – Βάπτιση – Ηλικία), Πράξεις τελευταίας βουλήσεως (διαθήκες και κωδίκελλοι), Ινβεντάρια, Ποικίλα. Στην πρώτη δημοσιεύονται 33 έγγραφα, τα οποία εκτείνονται χρονικά από το 1670 έως το 1692 και περιλαμβάνουν βεβαιώσεις, πιστοποιήσεις και μαρτυρικές καταθέσεις που αφορούν στον χρόνο γέννησης ή βάπτισης, στην ηλικία και στην εν γένει βιωτή 33 προσώπων, ανδρών και γυναικών, γεννημένων στην Κρήτη ή στην Κέρκυρα από το 1652 έως το 1683. Στη δεύτερη ενότητα περιλαμβάνονται διαθήκες και κωδίκελλοι που καλύπτουν το χρονικό διάστημα 1664-1747. Πρόκειται για 81 έγγραφα που αφορούν σε 64 πρόσωπα, ταξινομημένα αλφαβητικά, σύμφωνα με το επώνυμο του διαθέτη, και αντιπροσωπεύουν, κατά το δυνατόν, κάθε προσφυγική ομάδα. Στην τρίτη ενότητα δημοσιεύονται πέντε ινβεντάρια, δηλαδή καταγραφές ή απογραφές κινητών περιουσιακών στοιχείων, τεσσάρων προσώπων που ξεχώριζαν, το καθένα για διαφορετικούς λόγους, στην κρητική παροικία της Κέρκυρας. Στην τέταρτη, τέλος, ενότητα συγκεντρώθηκαν έγγραφα που συμπληρώνουν τα προηγούμενα και αφορούν σε μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων, όπως την πιστοποίηση της χειροτονίας κληρικών που εγκαταστάθηκαν στην Κέρκυρα, μαρτυρικές καταθέσεις για τη συμμετοχή στον αγώνα της Βενετίας κατά των οθωμανών Τούρκων, αιτήσεις ενδιαφερομένων για την εκλογή τους στη θέση εφημερίου-επικαρπωτή κάποιου κερκυραϊκού δημόσιου ναού ή μονής, εξουσιοδοτήσεις, καθώς και άδειες ανέγερσης ναών και μονών. Στα έγγραφα προστίθενται τα απολύτως αναγκαία σχόλια και αποφεύγεται ο σχολιασμός των ονομάτων των προσφύγων, καθώς τα βιογραφικά τους σημειώματα συγκροτούν μια εξαιρετικά εκτεταμένη προσωπογραφική συλλογή, η συμπερίληψη της οποίας στον τόμο, με τη μορφή σχολίων, θα αλλοίωνε τον βασικό χαρακτήρα της ενότητας. Ο τόμος ολοκληρώνεται με Γλωσσάρι, γενικό Ευρετήριο και περίληψη στην ιταλική γλώσσα.