Όψεις της ανθρωπολογικής σκέψης και έρευνας στην Ελλάδα
zoom in
Προσθήκη στα αγαπημένα

Όψεις της ανθρωπολογικής σκέψης και έρευνας στην Ελλάδα

Είναι η πρώτη επιστημονική προσπάθεια που έγινε με αντικείμενο τον προσδιορισμό των ανθρωπολογικών θεωριών, που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη ελληνικών κοινοτήτων και κοινωνικών ομάδων, καθώς επίσης των θεμάτων για τα οποία οι ανθρωπολόγοι, Έλληνες και ξένοι επέδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν κάποια άρθρα με αντικείμενο την ανθρωπολογία στην Ελλάδα τα οποία όμως ως επί το πλείστον είναι κατάλογοι βραχέων περιλήψεων έργων κάποιων ανθρωπολόγων, επιλεγμένων με κριτήρια όχι πάντοτε επιστημονικά. Κυρίως στις εργασίες αυτές ελλείπει ο προβληματισμός για τη φιλοσοφία που διέπει την ανθρωπολογική έρευνα στην Ελλάδα και για τους λόγους επιλογής ορισμένων θεμάτων. Τα άρθρα που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο συνδέονται με το πλαίσιο που καθόρισαν οι διοργανωτές του Συνεδρίου. Επιπλέον έχουν κοινά σημεία που διευκολύνουν τον αναγνώστη να κατανοήσει τους στόχους της ανθρωπολογικής έρευνας στην Ελλάδα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Όπως προκύπτει από τα άρθρα του τόμου, στα τελευταία πενήντα περίπου χρόνια η χώρα μας αποτέλεσε πεδίο εθνογραφικών μελετών που βασίζονταν σε θεωρίες ή μεθοδολογικές προσεγγίσεις εισηγμένες από το εξωτερικό, κυρίως από την Αγγλία, την Αμερική και τη Γαλλία. Φαίνεται ότι οι δύο δεκαετίες θεσμικής αναγνώρισης της επιστήμης από το πανεπιστημιακό μας σύστημα δεν είναι ικανό διάστημα για να παραχθούν από τους Έλληνες ανθρωπολόγους θεωρίες βασισμένες σε υλικό που προέρχεται από τις έρευνές τους σε διάφορες κοινότητες της χώρας ή κοινωνικές ομάδες.
Βασίλης Γ. Νιτσιάκος

Βασίλης Γ. Νιτσιάκος (Εισηγητής)

Ο Βασίλης Νιτσιάκος γεννήθηκε στην Αετομηλίτσα Ιωαννίνων το 1958. Σπούδασε Φιλολογία, Λαογραφία και Κοινωνική Ανθρωπολογία στα πανεπιστήμια Ιωαννίνων, Leeds και Cambridge. Από το 1989 διδάσκει Λαογραφία στο Τμήμα Ιστορία και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όπου σήμερα κατέχει θέση αναπληρωτή καθηγητή. Από το 1994 μέχρι το 1998 υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου του Cambridge σε διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα. Έχει συγγράψει τα βιβλία "Παραδοσιακές κοινωνικές δομές", Οδυσσέας 1991, "Οι ορεινές κοινότητες της Πίνδου. Στον απόηχο της μακράς διάρκειας", Πλέθρον 1995, "Λαογραφικά ετερόκλητα", Οδυσσέας 1997, "Νομός Ιωαννίνων. Σύγχρονη πολιτισμική γεωγραφία" (σε συνεργασία), Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων 1998, "Τα ποτάμια της Ηπείρου. Τόποι και δρόμοι των νερών, των ανθρώπων και των πολιτισμών" (σε συνεργασία), Ν.Α.Ι. 2001 και "Χτίζοντας το χώρο και το χρόνο", Οδυσσέας 2003.

Στάθης Β. Δαμιανάκος (Εισηγητής)

Ο Στάθης Δαμιανάκος είναι κοινωνιολόγος, διδάκτωρ Επικρατείας των γαλλικών πανεπιστημίων. Ανήκει στα ερευνητικά στελέχη του CNRS Γαλλίας (Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας) και διδάσκει στα τμήματα μεταπτυχιακών σπουδών του Πανεπιστημίου Paris-X, Nanterre, και της EHESS.

Κωνσταντίνα Μπάδα (Εισηγητής)

Η Κωνσταντίνα Μπάδα γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Το 1983 έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα με τίτλο "Η αθηναϊκή φορεσιά κατά την περίοδο 1687-1834" (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1983). Είναι καθηγήτρια κοινωνικής λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Από το 1984 είναι μέλος του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο ίδιο πανεπιστήμιο (στον Τομέα Λαογραφίας). Κατά την μεταδιδακτορική της έρευνα, διεύρυνε τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα και προς τον ευρύτερο χώρο της ανθρωπολογίας στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Cambridge (1986-87) και στα αντικείμενα της προφορικής ιστορίας και των γυναικείων σπουδών στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Essex (1997-98). Το εκπαιδευτικό και ερευνητικό της έργο εστιάζεται στην ανίχνευση της ιστορικότητας του λαϊκού πολιτισμού και της καθημερινής ζωής, στη μελέτη των πολιτισμικών ταυτοτήτων, στην προφορική ιστορία, στη μελέτη, τη διατήρηση και την ορθολογική διαχείριση των πολιτισμικών πόρων. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά, βιβλιοκρισίες, έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και επιστημονικές ημερίδες, έχει οργανώσει ημερίδες και εκθέσεις και έχει εκπονήσει ερευνητικά προγράμματα. Οι αυτοτελείς δημοσιεύσεις της ενδεικτικά είναι: "Paul Sant Cassia and C. Bada", "The making of modem Greek family. Marriage and exchapge in nineteenth century" (Cambridge Univ. Press, Αθήνα -Κέιμπριτζ 1992), Μπάδα Κωνσταντίνα, "Ενδυματολογικοί κώδικες της παιδικής - νεανικής ηλικίας. Το κοινωνικο-ιστορικό τους ισοδύναμο" (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Δωδώνη, Παράρτ. αριθμ 48, Ιωάννινα 1993).

Αλέξανδρος-Φαίδων Λαγόπουλος

Αλέξανδρος-Φαίδων Λαγόπουλος (Εισηγητής)

Ο Αλέξανδρος-Φαίδων Λαγόπουλος γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα. Είναι Ομότιμος Καθηγητής Πολεοδομίας του Α.Π.Θ. και Αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Ε.Μ.Π. Έλαβε μεταπτυχιακό δίπλωμα Πολεοδομίας και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Αστικής Γεωγραφίας στο Παρίσι. Είναι Δρ. Μηχανικός και Υφηγητής Πολεοδομίας-Χωροταξίας του Ε.Μ.Π., Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας της Σορβόννης και Επίτιμος Δρ. Σημειωτικής του Νέου Βουλγαρικού Πανεπιστημίου της Σόφιας. Διετέλεσε επί πολλές δεκαετίες πρόεδρος της Ελληνικής Σημειωτικής Εταιρείας, της οποίας είναι σήμερα επίτιμος πρόεδρος, και επί μία τετραετία αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Σημειωτικών Εταιρειών (A.I.S.-I.A.S.S.) και είναι επίτιμος πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Σημειωτικής του Xώρου (A.I.S.E.). Τα έργα του έχουν δημοσιευθεί στην ελληνική, την αγγλική, τη γαλλική, τη γερμανική, τη βουλγαρική και τη ρωσική γλώσσα. Ενδεικτικά αναφέρονται: "Δομική πολεοδομία: Ο οικισμός ως σύστημα" (1973), "The city and the sign: An introduction to urban semiotics" (επιμ. με τον Μark Gottdiener, 1986), "Urbanisme et semiotique dans les societes preindustrielles" (1995), "Ο ουρανός πάνω στη γη" (2002), "Επιστημολογίες του νοήματος, δομισμός και σημειωτική" (2004), "Ο συμβολισμός του χώρου της αρχαίας Ελλάδος" (2012). Πολλά κείμενά του σημειωτικής έχουν γραφεί σε συνεργασία με τη σύζυγό του Κάριν Boklund-Λαγοπούλου.

Jill Dubisch (Εισηγητής)

Έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα στην ανθρωπολογία από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου του 1972. Σήμερα είναι καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο πανεπιστήμιο της Βόρειας Αριζόνας. Έχει συγγράψει άρθρα για την αγροτική μετανάστευση, τη θρησκεία, τους ρόλους των γυναικών, το συμβολισμό του κοινωνικού φύλου και την ιατρική ανθρωπολογία, καθώς και τα βιβλία "Gender and power in rural Greece" επιμέλεια, 1986), "In a different place" (1995) και "Run for the wall: Remembering Vietname on a motorcycle pilgrimage (σε συνεργασία με τον Raymond Michalowski).

Γρηγόριος Γκιζέλης (Εισηγητής)

Διετέλεσε διευθυντής του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Κοινωνίας της Ακαδημίας Αθηνών από την ίδρυσή του (1978) μέχρι τον Δεκέμβριο του 2002, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε. Έχει PhD από το Πανεπιστήμιο της Pennsylvania (1972) και έχει λάβει μαθήματα κοινωνιολογίας από το Colgate University (1967). Έχει δημοσιεύσει 21 βιβλία και μονογραφίες και 200 άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Ίδρυσε και είχε την επιμέλεια της έκδοσης της Επετηρίδας του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Κοινωνίας, "Ελληνική Κοινωνία". Είναι αντεπιστέλλον μέλλον της Ακαδημίας Ανθρωπιστικών Ερευνών της Μόσχας, Μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του International Journal of Sociology and Social Policy και κριτής άρθρων για το Journal of International Sociology.

Χριστιάνα Κωνσταντοπούλου (Εισηγητής)

Πτυχιούχος κοινωνιολογίας της Σορβόννης και δημοσίου δικαίου/πολιτικών επιστημών του Εθνικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει τέσσερα μεταπτυχιακά διπλώματα από τη Σορβόννη (1. κοινωνικής και πολιτιστικής ανθρωπολογίας, 2. πολιτικών σπουδών, 3. επιστημών επικοινωνίας και πληροφόρησης καθώς και 4. κοινωνιολογίας του δικαίου) και δύο διδακτορικά με άριστα (1. 3ου κύκλου στην κοινωνική και πολιτιστική ανθρωπολογία και 2. doctorat d΄etat στην κοινωνιολογία από το Πανεπιστήμιο Paris V/Sorbonne). Συγγραφέας πολλών επιστημονικών άρθρων και βιβλίων, μέλος πολλών εθνικών και διεθνών επιστημονικών συλλόγων. Έχει διδάξει σε ελληνικά και ξένα (γαλλόφωνα) πανεπιστήμια και είναι καθηγήτρια κοινωνιολογίας (με έμφαση στην επικοινωνία) στο Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη.

Hans Vermeulen (Εισηγητής)

Ανθρωπολόγος και ομότιμος καθηγητής. Μέχρι την 1.1.2002 ήταν ένας από τους Διευθυντές Έρευνας στο Institute of Migration and Ethnic Studies (IMES). Από το 1964 έως το 1967 εργάστηκε ως συνεργάτης-εμπειρογνώμων της UNESCO στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών στην Αθήνα. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου διεξήγαγε έρευνα στην Αθήνα πάνω στα θέματα της δομής και της κοινωνικοποίησης της οικογένειας. Με βάση αυτή την έρευνα έλαβε το διδακτορικό του το 1970 από το Cornell University των ΗΠΑ. Μέχρι το 1993 εργάστηκε ως ανθρωπολόγος στα πανεπιστήμια της Ουτρέχτης και του Άμστερνταμ. Από το 1975 έως και το 1976 διεξήγαγε έρευνα σε θέματα μετανάστευσης και πολιτικής ιστορίας στην περιοχή των Σερρών. Από το 1993 έως την συνταξιοδότησή του εργάσθηκε στο IMES (Institute for Migration and Ethnic Studies). Κατά την τελευταία δεκαετία είχε πολλές δημοσιεύσεις σε θέματα μετανάστευσης, ενσωμάτωσης και εθνοτισμού.

Peter S. Allen (Εισηγητής)

Σπούδασε κοινωνιολογία, ανθρωπολογία και αρχαιολογία στο Middlebury College, και έλαβε το πτυχίο του το 1966. Οι προπτυχιακές σπουδές του περιλάμβαναν ένα πλήρες έτος σπουδών στην Ελλάδα με το πρόγραμμα College Year in Athens, όπου μυήθηκε στην ανθρωπολογία της Ελλάδας από την Anne Fuller. Το 1966 εγγράφηκε στο Brown University και έλαβε πτυχίο Master΄s το 1968 και διδακτορικό στην κοινωνική/πολιτική ανθρωπολογία το 1973. Η διδακτορική του διατριβή βασίστηκε σε επιτόπια έρευνα διάρκειας περίπου δύο ετών σε μια μικρή πόλη της Μάνης στα νότια του Γυθείου. Άρχισε να διδάσκει ανθρωπολογία στο Rhode Island College το 1973 και από το 1981 είναι πρωτοβάθμιος καθηγητής εκεί. Έχει επίσης διδάξει στα πανεπιστήμια Brown και Wesleyan, καθώς και στο πρόγραμμα Senester at Sea του Πανεπιστημίου Pittsburgh. Διεξήγαγε επιτόπια έρευνα στην Ελλάδα δύο φορές με τη βοήθεια του προγράμματος Fulbright. Το 1997 επέστρεψε στη Μάνη με την οικογένειά του και πέρασε περίπου τέσσερις μήνες εκεί μελετώντας πάλι την κοινότητα όπου ερεύνησε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλιοκρισιών, εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για την Ελλάδα, την οποία επισκέπτεται τουλάχιστον μια φορά το χρόνο.

Bernard Vernier (Εισηγητής)

O Bernard Vernier σπούδασε κοινωνιολογία στη Λίλλη με τον Πιερ Μπουρντιέ. Το 1987 έλαβε Doctorat d΄ Etat. Την περίοδο 1966-68 είχε εργαστεί στο ΕΚΚΕ, στην Αθήνα, ως εμπειρογνώμων στην τεχνική συνεργασία. Έχει διδάξει κοινωνιολογία στα πανεπιστήμια της Ντιζόν και του Στρασβούργου και, από το 1987, εθνολογία στο πανεπιστήμιο της Λυόν ΙΙ. Έχει πραγματοποιήσει έρευνες στην Ελλάδα (στους Πομάκους της Ροδόπης, στην Κάρπαθο και σε άλλα νησιά), στη Γαλλία (στον φοιτητικό πληθυσμό), στην Τυνησία (Τζέρμπα), στη Νιγηρία και έχει δημοσιεύσει πλήθος σχετικών εργασιών.

Ελευθέριος Π. Αλεξάκης

Ελευθέριος Π. Αλεξάκης (Εισηγητής)

Ο Λευτέρης Αλεξάκης κατάγεται από τη Λακωνία. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία με υποτροφία του ΙΚΥ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1962-1967) και Εθνολογία και Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Universite Libre de Bruxelles (1968-1970). Πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα με άριστα από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων το 1980. Από το 1974 είναι μόνιμος ερευνητής και από τον Ιούνιο του 1996 διευθυντής ερευνών στο Κέντρο Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Ασχολείται κυρίως με το ελληνικό σύστημα συγγένειας και την Εθνολογία και Εθνοϊστορία των Βαλκανικών λαών. Έχει δημοσιεύσει πολλές μελέτες και έχει γράψει τα σενάρια δύο εθνογραφικών ντοκυμαντέρ, που προβλήθηκαν από την ΕΡΤ. Είναι μέλος πολλών επιστημονικών εταιρειών και διετέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εθνολογίας από το 1992 έως το 1996 και από το 1998 έως το 2000. Έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (1996-1997). Επίσης έχει διδάξει με ανάθεση από τον τομέα "Εισαγωγή στην Κοινωνική Ανθρωπολογία" στους μεταπτυχιακούς φοιτητές της Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1999-2000).

Λουκάς Δ. Τσιτσιπής (Εισηγητής)

Καθηγητής ανθρωπολογίας και γλωσσολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έχει πάρει το Ph.D. του στην ανθρωπολογία από το πανεπιστήμιο του Wisconsin, και δύο masters, το ένα στην ανθρωπολογία και το άλλο στη γλωσσολογία από το ίδιο πανεπιστήμιο (1981). Έχει συγγράψει ένα ελληνικό βιβλίο με τίτλο "Εισαγωγή στην ανθρωπολογία της γλώσσας: γλώσσα, ιδεολογία, διαλογικότητα και επιτέλεση" (Gutenberg, Αθήνα 1995) και ένα αγγλικό με τίτλο "A linguistic anthropology of praxis and language shift: Arvanitika (Albanian) and Greek in contact" (Clarendon Press, Oxford 1998). Έχει δημοσιεύσεις σε περιοδικά. Ενδιαφέρεται για θέματα γλωσσικών ιδεολογιών, πολιτικής θεωρίας και γλώσσας, επιτελεστικών πλευρών του λόγου.

Margaret E. Kenna (Εισηγητής)

Γεννήθηκε στην Αυστραλία, πέρασε μέρος της παιδικής της ηλικίας στις ΗΠΑ, πήγε στην Αγγλία και τώρα είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Wales, Swansea. Διεξήγαγε έρευνα σε θέματα συγγένειας, τελετουργίας, μετανάστευσης και τουρισμού, και δημοσίευσε δύο βιβλία για διάφορες απόψεις της έρευνάς της. Το "Greek Island life: Fieldwork on Anafi", δημοσιευμένο από το Routledge Harwood (2001), περιγράφει τις έρευνές της στο νησί και ανάμεσα στους Αναφιώτες μετανάστες στην Αθήνα. Μια νέα φάση της εργασίας της ξεκίνησε όταν απέκτησε πρόσβαση σε ένα αρχείο αρνητικών σε γυαλί και φιλμ, το οποίο έδειχνε ένα κοινόβιο πολιτικών εξορίστων σταλμένων στο νησί μεταξύ 1935 και 1942. Το δεύτερο βιβλίο της, "The social organization of exile: Greek political detainees in the 1930s", επίσης δημοσιευμένο από το Routledge Harwood (2001), αποδίδει το κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο αυτών των εικόνων.

Τόπος Έκδοσης:
Αθήνα
Τόμος:
1
Δέσιμο:
Χαρτόδετο
Σελίδες:
308
Διαστάσεις:
21x14
Βάρος:
0.466 κιλά

Αξιολογήσεις

Γράψε μια αξιολόγηση