Το φιλοσοφικό ποίημα "Περί φύσεως" του Παρμενίδη δικαιούται πολλά πρωτεία:
- Στο σύνολο των κειμένων της "Προσωκρατικής" φιλοσοφίας (6ος και 5ος αιώνας π.Χ.) που έχουν αποσπασματικά διασωθεί, οι περίπου 150 στίχοι του Παρμενίδειου ποιήματος έχουν τη μεγαλύτερη λογική και θεματική συνοχή.
- Το κεντρικό απόσπασμα (61 στίχοι) αποτελεί το αρχαιότερο δείγμα εκτενούς απαγωγικού συλλογισμού, όχι μόνο στην ιστορία της φιλοσοφίας αλλά στην ιστορία των επιστημών και γενικά στην ιστορία του πνεύματος.
- Το ποίημα είναι αδιαμφισβήτητα το πρώτο συνειδητά διατυπωμένο κείμενο στην ιστορία της μεταφυσικής, και ειδικά της οντολογίας
- Η λογικά αυστηρή απαγωγή των ιδιοτήτων του "όντος" που ο Παρμενίδης απήγγειλε αναδείχθηκε καθοριστική όχι μόνο για την εξέλιξη της Προσωκρατικής φιλοσοφίας του 5ου αιώνα αλλά και για τη λογική συγκρότηση του μεταφυσικού στοχασμού του Πλάτωνος και, ακόμη, του Αριστοτέλη.
Η μελέτη κυκλοφόρησε το 1970 στα αγγλικά με τον τίτλο The route of Parmenides: A study of word, image and argument in the fragments (New Haven & London: Yale University Press). Σ΄ αυτή της τη μορφή η μελέτη έχει αναγνωριστεί διεθνώς, στις τρεις δεκαετίες που έχουν μεσολαβήσει, ως ένα από τα ουσιωδέστερα βοηθήματα στην έρευνα για τον Παρμενίδη. Συνδυάζοντας τις προσεγγίσεις της φιλολογικής και της φιλοσοφικής ανάλυσης, ο συγγραφέας εξιχνιάζει τη μορφολογική δομή των εικόνων και μεταφορών του ποιήματος ως κλειδί για την ερμηνεία της λογικής δομής των εννοιών και των επιχειρημάτων του πρωτοπόρου φιλοσόφου της Ελέας. Σε βάθος ερευνώνται οι σχέσεις με την παράδοση του αρχαίου έπους, και συγκεκριμένα της Οδύσσειας. Το απρόσωπο εστιν του Παρμενίδη ερμηνεύεται ως λογικο-συντακτικό άνυσμα, ως "οδός" που συνδέει τη φαινομενική μορφή των πραγμάτων με την εσώτερη θεωρητική τους ταυτότητα. Το φιλοσοφικό άγγελμα του Παρμενίδη παίρνει, επομένως, χαρακτήρα αυστηρά "κριτικό" και μεθοδολογικό. Η έκθεση που αναπτύσσει ο Παρμενίδης της Δόξης, του παραπλανημένου δόγματος των βροτών, ερμηενεύεται ως σχήμα εσκεμμένης φιλοσοφικής ειρωνείας, έτσι ώστε η Δόξα να λειτουργήσει ως σημασιολογικό υπόμνημα για την ορθή κατανόηση του δόγματος της Αληθείης. Εκτός από τη συμβολή τους στη διερεύνηση του Παρμενίδειου στοχασμού, δύο ειδικά κεφάλαια έχουν γενικότερο ενδιαφέρον, προσφέροντας λογική ανάλυση των αρχαιοελληνικών εννοιακών πλεγμάτων δοκείν/δόξα και πείθειν/πειθώ/πίστις.
Γρηγόρης Μ. Σηφάκης (Υπεύθυνος Σειράς)
Ο Γ. Μ. Σηφάκης είναι ομότιμος καθηγητής της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και Νέας Υόρκης (NYU). Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1935, μέσα σε οικογένεια εκπαιδευτικών. Στα νεανικά του χρόνια ευτύχησε να μαθητεύσει κοντά σε διακεκριμένους δασκάλους, τον φιλόλογο Μενέλαο Παρλαμά και τον αρχαιολόγο Νικόλαο Πλάτωνα στην Κρήτη, τον Θρασύβουλο Σταύρου στην Αθήνα. Αργότερα, κατά τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Λονδίνο (1961-64), παρακολούθησε τους καθηγητές T.B.L. Webster (υπό την επίβλεψη του οποίου συνέγραψε τη διδακτορική του διατριβή για το ελληνιστικό θέατρο), E. G. Turner, R. G. Winnington-Ingram, A. M. Dale κ.ά.
Οι τομείς της επιστημονικής του ειδίκευσης είναι το αρχαίο δράμα, η ιστορία του αρχαίου θεάτρου και η θεωρία της λογοτεχνίας, με έμφαση στον παραδοσιακό χαρακτήρα και το λογοτυπικό ύφος της ποίησης από τον Όμηρο ως τον Διγενή, τον Ερωτόκριτο και το δημοτικό τραγούδι.
Στις δημοσιεύσεις του συμπεριλαμβάνονται τα βιβλία: Studies in the History of Hellenistic Drama (1967), Parabasis and Animal Choruses: A Contribution to the History of Attic Comedy (1971), Η παραδοσιακή δραματουργία του Καραγκιόζη (1984), Προβλήματα μετάφρασης του Αριστοφάνη (1985), Για μια ποιητική του ελληνικού δημοτικού τραγουδιού (1988), Μπέλα Μπάρτοκ και δημοτικό τραγούδι (1997), Aristotle on the Function of Tragic Poetry (2001), Μελέτες για το αρχαίο θέατρο (2007).
Σπύρος Α. Μοσχονάς (Μεταφραστής)
Ο Σπύρος Α. Μοσχονάς γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε γλωσσολογία και φιλοσοφία της γλώσσας στα Πανεπιστήμια του Georgetown (Washington, D.C.), του Maryland και του Texas (Austin). Το διδακτορικό του δίπλωμα στη γλωσσολογία το απέκτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1994). Δίδαξε γλωσσολογία στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου (1995-1997). Από το 1997 διδάσκει γλωσσολογία και φιλοσοφία της γλώσσας στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
