Το βιβλίο ερευνά την χρονική περίοδο που ξεκινά από την αρχή της δημιουργίας της Κρανιάς και φθάνει μέχρι τις ημέρες μας. Χωρίζεται δε σε τρεις θεματικές ενότητες, όπως άλλωστε μαρτυρά και ο τίτλος του.

Στη πρώτη ενότητα καταγράφονται τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα (διοικητικές και πληθυσμιακές μεταβολές, ληστοκρατία, καταστροφές) που σημάδεψαν την πορεία του χωριού. Αναλύονται επίσης οι θρησκευτικές συνήθειες και υποχρεώσεις των Κρανιωτών, όπως και ο χαρακτήρας της εκπαίδευσης που δίνονταν στα παιδιά.

Η δεύτερη ενότητα παραθέτει τις τοπωνυμικές ονομασίες της Κρανιάς εξιστορώντας γεγονότα και ανθρώπινες συνήθειες που συνδέονταν μ΄ αυτές. Δίδεται επίσης και η ετυμολογική τους ερμηνεία.

Η διερεύνηση της προέλευσης των οικογενειακών επωνύμων των Κρανιωτών όπως και η μετεξέλιξή τους, αποτελεί την τελευταία ενότητα του βιβλίου. Η ενότητα με τα κρανιώτικα επώνυμα απαιτεί ασφαλώς συνεχή ανανέωση και αξιολόγηση, διότι οι πληροφορίες τις οποίες συγκέντρωσα ήταν άλλοτε ανύπαρκτες ή ελλιπείς και σε πολλές περιπτώσεις αντιδιαμετρικά αντίθετες.

Θεώρησα επιβεβλημένο σε κάθε ενότητα του βιβλίου να υπάρχει αναφορά και για τα άλλα χωριά του Ασπροποτάμου, διότι μ΄ αυτό τον τρόπο αποτυπώνονται καλύτερα οι κοινωνικές και πολιτισμικές ιδιομορφίες της μικρής κοινωνίας των βλάχικων χωριών της περιοχής μας. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι βλαχόφωνοι Έλληνες του Ασπροποτάμου συνδέονται μεταξύ τους με ισχυρούς πολιτιστικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς δεσμούς, διατηρώντας μ΄ αυτό τον τρόπο τη συνοχή της τοπικής κοινωνίας σε εποχές ασταθείς και δύσκολες.

Πιθανό για αρκετούς από τους αναγνώστες, μερικές αναφορές σε ονόματα και χρονολογίες να φαντάζουν ανούσιες. Για πολλούς όμως Κρανιώτες, που έζησαν το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής τους στο χωριό, τα γεγονότα και πρόσωπα συνδέονται άρρηκτα με αναμνήσεις και βιώματα που σημάδεψαν έντονα την ίδια τους τη ζωή.

(από την εισαγωγή του συγγραφέα)