Η περιπέτεια της φαντασίας
zoom in
Προσθήκη στα αγαπημένα

Η περιπέτεια της φαντασίας

Η Μαρία Λαϊνά ανθολογεί Νίκο Καχτίτση

Νίκος Καχτίτσης

Οι λόγοι για τους οποίους ξεχωρίζουμε και αγαπάμε έναν δημιουργό σ` έναν συγκεκριμένο χώρο τέχνης δεν είναι πάντα -ούτε όλοι- ευδιάκριτοι, και για τους άλλους αλλά και για μας. Επιπλέον, τις περισσότερες φορές δεν μένουν αμετακίνητοι. Στο πέρασμα του χρόνου το άθροισμά τους αυξομειώνεται, ορισμένες φορές αλλάζει και η δυναμική μεταξύ τους, τέλος συμβαίνει να αδυνατίζουν ή να δυναμώνουν. Σχετίζονται με πράγματα που διαπλέκονται τόσο έντεχνα ώστε είναι αδύνατον να απομονώσουμε κάποιον, και βέβαια έχουν να κάνουν με το είδος της τέχνης που μας αρέσει περισσότερο ή που ασκούμε εμείς οι ίδιοι. Εδώ ακριβώς ο Τ. Σ. Έλιοτ αναγνωρίζει τον ρόλο του συνηγόρου μάλλον παρά του δικαστή.
Αν το δεχτούμε αυτό, οδηγούμαστε αναπόφευκτα σε ό,τι αποκαλούμε προσωπικό γούστο, είτε πρόκειται για είδος φαγητού π.χ. είτε για μορφή τέχνης.
Η εκτέλεση της συνταγής, με άλλα λόγια η τεχνική, που επικυρώνεται μόνο μετά το γεγονός, εξαρτάται από δεξιότητες, εμπειρίες, ευαισθησία, κι ένα σωρό άλλα ασφαλώς, ίσως ακόμη και από την ηθική, στην ευρύτερη έννοια της λέξης.
Διάλεξα λοιπόν να ανθολογήσω τον Νίκο Καχτίτση για καθαρά προσωπικούς λόγους, και μ` αυτό εννοώ κυρίως δύο διαφορετικά πράγματα: Πρώτον, την αγάπη μου για το έργο του, τον θαυμασμό και την έκπληξη που μου προκαλούσε και μου προκαλεί πάντα η φαντασία του, η δαιδαλώδης ανέλιξή της και ο ιστός της που, ενώ πλέκεται γύρω σου συστηματικά και υπομονετικά, αντί να σε παγιδεύσει σε ελευθερώνει. Ακόμα, όσα παραλείπει κι όσα κρατάει με επιμονή, το ενδιάμεσο, ακροθιγές χιούμορ και η ειρωνεία της, και τέλος το γεγονός ότι εγώ τουλάχιστον δεν μπόρεσα να ανακαλύψω τον ευκρινή πρόγονό της στην ελληνική πεζογραφία ούτε, ακόμα τώρα, να αφουγκραστώ τον απόηχό της.
Δεύτερον, μια σύντομη αλληλογραφία που κρατήσαμε δύο χρόνια προτού πεθάνει, το 1968, χάρη στην οποία έμαθα πράγματα σε μια ηλικία που τα χρειάζεται. Πολύς καιρός πέρασε από τότε. Αλλά η επικοινωνία που εξασφαλίζει κάποτε η λογοτεχνία δεν θα άξιζε και πολλά αν περιοριζόταν από το απλό γεγονός του θανάτου. Εξάλλου, πρόκειται πράγματι για γεγονός, με την οριστική και αμετάκλητη έννοια που του αποδίδουμε; Ξαναδιαβάζοντας μιαν ακόμη φορά επιστολές και βιβλία, με τη γραμμή που ενώνει τους χρόνους άλλοτε θλιβερά ατέρμονη κι άλλοτε απροσδόκητα λιτή και σύντομη, μου ήρθε να το ρωτήσω κι αυτό...
Δεν θα πω εδώ γιατί πιστεύω ότι οι αγάπες μας μπορεί να αφορούν και άλλους, απαριθμώντας λόγους κι εκτιμήσεις. Ο άλλος -ο αναγνώστης εν προκειμένω- έχει κι αυτός τα δικαιώματά του, καθώς μάλιστα, σε τούτη τη σειρά, φανερά το πρόσωπό του συγχέεται με το πρόσωπο του ανθολόγου. Η πρόταση ελπίζω ότι μπορεί να λειτουργήσει σαν υποκατάσταση. Το δήθεν συμπαγές και κεντρομόλο εγώ, δεν ισχύει πια ούτε για την ανάγνωση της εικόνας αλλά ούτε και για τη δημιουργία της.


[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]

Μαρία Λαϊνά

Μαρία Λαϊνά (Επιμέλεια)

Η Μαρία Λαϊνά γεννήθηκε στην Πάτρα το 1947. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε ως κειμενογράφος, μεταφράστρια, επιμελήτρια εκδόσεων, script writer σε τηλεοπτικές εκπομπές και ταινίες. Ήταν παραγωγός, επιμελήτρια και παρουσιάστρια σε εκπομπές της ελληνικής ραδιοφωνίας με λογοτεχνικά θέματα. Δίδαξε επί 15ετία την ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία σε αμερικάνικα κολέγια. Ποιήματα της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, γερμανικά, σουηδικά, φιλανδικά, βουλγαρικά, εβραϊκά και σε άλλες γλώσσες. Το 1993 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο ποίησης για την ποιητική της συλλογή, "Ρόδινος φόβος". Η μετάφραση στα Γερμανικά της ίδιας συλλογής απέσπασε το βραβείο της Πόλης του Μονάχου. Το 1996 επίσης τιμήθηκε με το βραβείο Καβάφη και το 1998 με το βραβείο Μαρία Κάλλας του Γ΄ προγράμματος της ελληνικής Ραδιοφωνίας. Το 2014 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη για το σύνολο του έργου της. (φωτογραφία: Κώστας Μητρόπουλος)

Μαρία Λαϊνά

Μαρία Λαϊνά (Ανθολόγος)

Η Μαρία Λαϊνά γεννήθηκε στην Πάτρα το 1947. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε ως κειμενογράφος, μεταφράστρια, επιμελήτρια εκδόσεων, script writer σε τηλεοπτικές εκπομπές και ταινίες. Ήταν παραγωγός, επιμελήτρια και παρουσιάστρια σε εκπομπές της ελληνικής ραδιοφωνίας με λογοτεχνικά θέματα. Δίδαξε επί 15ετία την ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία σε αμερικάνικα κολέγια. Ποιήματα της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, γερμανικά, σουηδικά, φιλανδικά, βουλγαρικά, εβραϊκά και σε άλλες γλώσσες. Το 1993 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο ποίησης για την ποιητική της συλλογή, "Ρόδινος φόβος". Η μετάφραση στα Γερμανικά της ίδιας συλλογής απέσπασε το βραβείο της Πόλης του Μονάχου. Το 1996 επίσης τιμήθηκε με το βραβείο Καβάφη και το 1998 με το βραβείο Μαρία Κάλλας του Γ΄ προγράμματος της ελληνικής Ραδιοφωνίας. Το 2014 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη για το σύνολο του έργου της. (φωτογραφία: Κώστας Μητρόπουλος)

Νίκος Καχτίτσης

Νίκος Καχτίτσης (Συγγραφέας)

Νίκος Καχτίτσης (1926-1970). Ο Νίκος Καχτίτσης γεννήθηκε στη Γαστούνη της Ηλείας, γιος σιδηροδρομικού υπαλλήλου. Τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια πέρασε στη Μανωλάδα και την Πάτρα. Ασχολήθηκε από νεαρή ηλικία με την εκμάθηση ξένων γλωσσών και κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας υπηρέτησε ως αξιωματικός διερμηνέας. Από το 1952 ως το 1954 έζησε στο Καμερούν, συνεργαζόμενος με την Αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθερία ως ανταποκριτής και συνέχισε κατόπιν τα ταξίδια του σε Αφρική και Ευρώπη ως το 1956, οπότε εγκαταστάθηκε στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου εργάστηκε ως διερμηνέας σε δικαστήρια και ως καθηγητής αγγλικών και γαλλικών, παντρεύτηκε και απέκτησε ένα γιο. Το 1970 προσβλήθηκε από οξεία λευχαιμία, αρρώστια που τον οδήγησε στο θάνατο τον ίδιο χρόνο. Είχε προλάβει να επιστρέψει στην Πάτρα, όπου και τάφηκε σε οικογενειακό του τάφο. Από τα μαθητικά του χρόνια στην Πάτρα στράφηκε με ενδιαφέρον προς το γράψιμο και την τυπογραφία και εξέδωσε τα χειρόγραφα μαθητικά περιοδικά Η Μέλισσα, Η Ουλή, Ρίψασπις, Ο Λωτός, Η Σάλπιγξ, Η εικονογραφημένη Γάνδη και Η πολιορκημένη Γάνδη. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε το 1947 με τη δημοσίευση του αφηγήματος Ο θάνατος του Κροκεβιλέ στο περιοδικό του Πύργου Βωμός. Ακολούθησαν δημοσιεύσεις νεανικών κειμένων του σε περιοδικά όπως ο Ρυθμός (Πατρών), Ο νέος άνθρωπος (Πατρών) και η Διάπλασις των Παίδων. Από το 1959, και ενώ ζούσε στον Καναδά, δημοσίευσε αφηγήματα στο περιοδικό Διαγώνιος της Θεσσαλονίκης. Ακολούθησαν εκδόσεις πεζογραφημάτων του στη Θεσσαλονίκη και τον Πύργο, πάντα σε περιορισμένα αντίτυπα και το 1967 εξέδωσε, στο τυπογραφείο που είχε στήσει στο σπίτι του στον Καναδά, το μυθιστόρημά του Ο ήρωας της Γάνδης. Εκεί πραγματοποίησε εξέδωσε έργα φίλων του, τη νεανική ποιητική συλλογή του Vulnerable Point 1949 και τα δύο τεύχη του περιοδικού Ο παλίμψηστος. Επανεκδόσεις έργων του έγιναν μετά το θάνατό του από τους εκδοτικούς οίκους Κέδρος και Στιγμή. Το πεζογραφικό έργο του Νίκου Καχτίτση απηχεί την βαθιά επίδραση που δέχτηκε από τα ρεύματα του ευρωπαϊκού αισθητισμού και συμβολισμού και από συγγραφείς όπως ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, ο Τζέημς Τζόυς, ο Χάινριχ Φον Κλάιστ, ο Γκιγιώμ Απολλιναίρ, η Βιρτζίνια Γουλφ και άλλοι, καθώς επίσης τη στενή σχέση που τον συνέδεε με τη μεταπολεμική πεζογραφική παραγωγή της Θεσσαλονίκης, κυρίως με τη λεγόμενη σχολή του εσωτερικού μονολόγου (Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Γιώργος Δέλιος κ.α.). Η γραφή του επιδιώκει την αναγωγή της πραγματικότητας στο επίπεδο του Μύθου, κυρίως μέσω της καταλυτικής παρουσίας της μνήμης και της γλώσσας του, που στρέφεται συχνά προς το παρελθόν και αγγίζει κάποτε δομικά τα όρια της εκζήτησης. Πρέπει τέλος να σημειωθεί η ιδιάζουσα θέση που κατέχει η επιστολογραφία του Νίκου Καχτίτση στο σύνολο του λογοτεχνικού έργου του. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία βλ. Δόξας Τάκης, «Καχτίτσης Νίκος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας8. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Ζήρας Αλεξ., «Καχτίτσης Νίκος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Παπαδημητρακόπουλος Η.Χ., «Νίκος Καχτίτσης», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ʼ40 ως τη δικτατορία του ʼ67Δ΄, σ.8-28. Αθήνα, Σοκόλης, 1988. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).


Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα

Εκδότης:
Τόπος Έκδοσης:
Αθήνα
Τόμος:
1
Δέσιμο:
Σκληρόδετο
Σελίδες:
300
Διαστάσεις:
16x10
Βάρος:
0.26 κιλά

Αξιολογήσεις

Γράψε μια αξιολόγηση