Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα
zoom in
Προσθήκη στα αγαπημένα

Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα

Όραμα, εμπειρία και ανάπλαση του χώρου

Χάρης Καμπουρίδης

Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα- όραμα, εμπειρία και ανάπλαση του χώρου" είναι η πολυπρόσωπη και πολυφωνική θεματική έκθεση που οργανώνει το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη με στόχο την παρουσίαση της ιστορικής εξέλιξης της τοπιογραφικής ζωγραφικής στην Ελλάδα.

Η έκθεση έχει ως χρονική αφετηρία μία εποχή όπου ο τόπος, ιδωμένος ως εθνικός και πολιτιστικός χώρος, εκφράζει μια ακόμη φαντασίωση: είτε των Ευρωπαίων που τον αντιμετωπίζουν σαν μία σκηνή στην οποία προβάλλουν την ρομαντική και αργότερα οριενταλιστική οπτική τους, είτε των πρώτων Ελλήνων ζωγράφων που το βλέπουν ως χώρο της ποθητής εθνικής αναγέννησης. Στη συνέχεια, η τοπιογραφία αποτέλεσε ίσως το κυριότερο πεδίο στο οποίο επιδιώχθηκε η ενσωμάτωση της "ελληνικότητας" στις τάσεις του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Η πορεία της έκθεσης καταλήγει στην εποχή μας στην οποία ο τόπος άλλοτε μεταλλάσει την εικόνα του και άλλοτε γίνεται ένα με την πραγματικότητα. [...]

Βασίλης Θεοχαράκης

Σπύρος Παπαλουκάς (Ζωγράφος)

Ο Σπύρος Παπαλουκάς (Δεσφίνα Φωκίδας 1892 - Αθήνα 1957) ήταν διακεκριμένος έλληνας ζωγράφος, πρόδρομος της λεγόμενης "γενιάς του ΄30". Το 1906 πήγε στον Πειραιά για να εξασκήσει την τέχνη του σε ένα εργαστήριο αγιογραφίας και ζωγραφικής, και το 1909 έγινε δεκτός στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, όπου είχε για δασκάλους τον Γεώργιο Ροϊλό και τον Γεώργιο Ιακωβίδη. Από το 1916 έως το 1921, συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι στην Academie Julien και σε άλλες σχολές καλών τεχνών. Το 1921 συμμετείχε ως πολεμικός ζωγράφος στη μικραστιατική εκστρατεία, ενώ το 1923-24 βρέθηκε στο Άγιο Όρος, όπου μελέτησε από κοντά τη βυζαντινή τέχνη. Το 1956 εξελέγη καθηγητής στην ΑΣΚΤ. Στο έργο του πέτυχε μία αρμονική σύμπηξη της βυζαντινής ζωγραφικής και των κινημάτων του μοντερνισμού, χωρίς να χάσει το προσωπικό του γνήσια αυθεντικό, ύφος.

Μάρκος Ζαβιτζιάνος (Ζωγράφος)


Κωνσταντίνος Παρθένης

Κωνσταντίνος Παρθένης (Ζωγράφος)

Έλληνας ζωγράφος του πρώτου μισού του 20ου αιώνα (Αλεξάνδρεια 1878 - Αθήνα 1967). Σπούδασε ζωγραφική στη Βιέννη (1895-1903). Το 1911 ίδρυσε μαζί με άλλους καλλιτέχνες τηςν "Ομάδα Τέχνης" και το 1929 εξελέγη καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών όπου δίδαξε μέχρι το 1947. Ο Παρθένης άσκησε μεγάλη επίδραση στη μεταπολεμική νεοελληνική τέχνη, καθώς μεταξύ των μαθητών του περιλαμβάνονταν οι Διαμαντόπουλος, Τσαρούχης, Εγγονόπουλος, Μόραλης, κ.ά. ζωγράφοι, στους οποίους αποκάλυψε, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, τη φινέτσα του Σεζάν, του Σερά και του Ματίς.

Συμεών Σαββίδης (Ζωγράφος)

Ο Συμεών Σαββίδης (Τοκάτ ή Τοκάτη (αρχαία Ευδοκιάδα) Μικράς Ασίας 1859 - Αθήνα 1927) από τους κυριότερους εκπροσώπους της λεγόμενης "Σχολής του Μονάχου", θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους δεξιοτέχνες έλληνες ζωγράφους τού 19ου αι. Στο έργο του εστιάζεται στην ανθρώπινη μορφή και τα ανατολίτικα ηθογραφικά θέματα. Πραγματοποίησε σπουδές αρχιτεκτονικής στο Πολυτεχνείο της Αθήνας (1878-1880). Με ιδιωτική υποτροφία, συνέχισε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην ζωγραφική στην Ακαδημία του Μονάχου (1880-1887) με δασκάλους τον Γύζη, τον Ludwig von Lofftz και τον Wilhelm von Diez. Έμεινε στο Μόναχο για πολλά χρόνια, πραγματοποιώντας ελάχιστα ταξίδια προς την πατρίδα του, την Μικρά Ασία, προκειμένου να συγκεντρώσει θεματικό υλικό για τα έργα του. Παρουσίασε πίνακές του σε μεγάλες διεθνείς εκθέσεις στην Ευρώπη. Το 1925 επέστρεψε φτωχός και άρρωστος στην Αθήνα, όπου και πέθανε δύο χρόνια αργότερα.

Νικόλαος Γύζης (Ζωγράφος)

Ο Νικόλαος Γύζης (Σκλαβοχώρι Τήνου 1842 - Μόναχο 1901) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς έλληνες ζωγράφους του 19ου αι. της λεγόμενης "Σχολής του Μονάχου". Μετά τις σπουδές του στο Σχολείο των Τεχνών στην Αθήνα (1854-1864) πήγε στο Μόναχο όπου το 1868 έγινε δεκτός στην τάξη του περίφημου γερμανού ζωγράφου και δασκάλου Karl von Piloty. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του συνδέθηκε με ζωγράφους του κύκλου του Wilhelm Leibl καθώς και με τους Franz von Defregger και Franz von Lenbach. Το 1872 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου διέμεινε για δύο χρόνια. Το 1873, πραγματοποίησε με τον φίλο του ζωγράφο Νικηφόρο Λύτρα ταξίδι στη Μ. Ασία, το οποίο αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα στη διαμόρφωση τόσο της θερματικής των έργων του όσο και του μορφοπλαστικού του ιδιώματος. Το 1888 ανακηρύχθηκε τακτικός καθηγητής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου. Το 1895 πραγματοποίησε το δεύτερο και τελευταίο ταξίδι του στην Ελλάδα. Τόσο η πολυσχιδής θεματογραφία του έργου του, όσο και η πλατιά τεχνοτροπική του εξέλιξη, που εκτείνεται από τον ακαδημαϊκό ρεαλισμό ως τον συμβολισμό και το Jugendstil, αναδεικνύουν τον Ν. Γύζη σε δεσπόζουσα μορφή τόσο της γερμανικής όσο και της νεοελληνικής τέχνης του 19ου αιώνα.

Κωνσταντίνος Βολανάκης (Ζωγράφος)

Ο Κωνσταντίνος Βολανάκης ή Βολονάκης (Ηράκλειο Κρήτης 1837 - Πειραιάς 1907) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς έλληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα. Σπούδασε ζωγραφική στην Ακαδημία του Μονάχου κοντά στον Karl von Piloty. Μετά την αποφοίτησή του εργάστηκε στο Μόναχο, την Βιέννη και την Τεργέστη. Το 1883 επέστρεψε στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε στον Πειραιά και μέχρι το 1903 δίδαξε στην Σχολή των Ωραίων Τεχνών (μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) της Αθήνας. Μόνιμη πηγή έμπνευσής του αποτέλεσαν η θάλασσα, τα πλοία και τα λιμάνια Μαζί με τον Θεόδωρο Βρυζάκη, τον Νικηφόρο Λύτρα, τον Νικόλαο Γύζη και τον Γεώργιο Ιακωβίδη, θεωρείται ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του ακαδημαϊκού ρεαλισμού, της λεγόμενης "Σχολής του Μονάχου".

Ιωάννης Αλταμούρας (Ζωγράφος)

Ο Ιωάννης Αλταμούρας (Φλωρεντία ή Νεάπολη Ιταλίας 1852 - Σπέτσες 1878), έλληνας ζωγράφος του 19ου αιώνα, διακρίθηκε κυρίως για τις θαλασσογραφίες του. Ο πατέρας του, ο ιταλός ζωγράφος και επαναστάτης Φραντσέσκο Σαβέριο Αλταμούρα (Francesco Saverio Altamura) εγκατέλειψε την οικογένειά του όταν ο Ιωάννης ήταν επτά ετών, οπότε η μητέρα του, η σπετσιώτισσα αρχοντοπούλα και πρώτη ελληνίδα ζωγράφος Ελένη Μπούκουρα-Αλταμούρα, η οποία είχε σπουδάσει στην Ιταλία, επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Από μικρή ηλικία ο Ιωάννης έδειξε την κλίση του στη ζωγραφική. Έγινε δεκτός στην Σχολή των Τεχνών (την μετέπειτα "Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών" της Αθήνας), όπου μελέτησε ζωγραφική κοντά στον Νικηφόρο Λύτρα κατά την διετία 1871-1872. Με υποτροφία του βασιλιά Γεωργίου Α΄, συνέχισε τις σπουδές του στην Κοπεγχάγη κατά την περίοδο 1873-1876 κοντά στον Carl Frederik Sorensen. Το 1875, και ενώ βρίσκονταν ακόμα στην Κοπεγχάγη, έστειλε στην έκθεση των Ολυμπίων στην Αθήνα το έργο του Το λιμάνι της Κοπεγχάγης, για το οποίο τιμήθηκε με αργυρό μετάλλιο β΄ τάξεως. Όταν επέστρεε στην Ελλάδα άνοιξε εργαστήριο ζωγραφικής στην Αθήνα, ενώ η φήμη του άρχισε να αυξάνεται. Προσβλήθηκε από φυματίωση και πέθανε το 1878, σε ηλικία μόλις 26 ετών. Αν και οι τεχνοκριτικοί τον κατατάσσουν στη "Σχολή του Μονάχου", η φωτεινότητα των έργων του, ο ανοιχτός ορίζοντας και η κίνηση δείχνουν ότι ο Αλταμούρας είχε αρχίσει να ξεπερνάει την αυστηρή τελειότητα του ακαδημαϊσμού και να στρέφεται προς τον ιμπρεσιονισμό.

Γεώργιος Ροϊλός (Ζωγράφος)

Ο Γεώργιος Ροϊλός (Στεμνίτσα Γορτυνίας, 1867 - Αθήνα, 1928) ήταν ένας από τους σημαντικότερους έλληνες ζωγράφους του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αι. Σπούδασε ζωγραφική αρχικά στο Σχολείο των Τεχνών (την μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) στην Αθήνα, με δάσκαλο τον Νικηφόρο Λύτρα. Το 1888 πήγε με υποτροφία στο Μόναχο όπου συνέχισε τις σπουδές του κοντά στον Νικόλαο Γύζη. Το 1890 πήγε στο Παρίσι για να ολοκλήρωσει τις σπουδές του. Επέστρεψε στην Αθήνα το 1908 και από το 1910 έως το 1927 κατείχε την Έδρα Ελαιογραφίας στην Σχολή Καλών Τεχνών. Το πρώιμο έργο του εκφράζει κυρίως τον γερμανικό ακαδημαϊσμό της Σχολής του Μονάχου. Ωστόσο το έργο της ώριμης περιόδου του, και κυρίως οι τοπιογραφίες, δείχνουν ότι ο Ροϊλός προσπάθησε να εισάγει τον ιμπρεσιονισμό στην Ελλάδα.

Άγγελος Γιαλλινάς (Ζωγράφος)


Αιμίλιος Προσαλέντης (Ζωγράφος)


Βασίλειος Χατζής (Ζωγράφος)


Επαμεινώνδας Θωμόπουλος (Ζωγράφος)


Βικέντιος Μποκατσιάμπης (Ζωγράφος)

Ο Βικέντιος Μποκατσιάμπης (Ποταμός Κέρκυρας, 1856 - Αθήνα, 1932), σπούδασε ζωγραφική στη Μασσαλία, τη Φλωρεντία και στην Accademia di San Luca της Ρώμης, όπου και παρέμεινε επί δεκαπενταετία. Το 1900 διορίσθηκε καθηγητής της κοσμηματογραφίας στο Σχολείον των Τεχνών διαδεχόμενος τον Βικέντιο Λάντσα και παρέμεινε στη θέση του επί είκοσι οκτώ χρόνια, οπότε αποχώρησε λόγω ηλικίας (το 1928). Η τοπιογραφία με υδατόχρωμα ήταν η κατεξοχήν ειδικότητά του.

Οδυσσέας Φωκάς (Ζωγράφος)


Γεώργιος Χατζόπουλος (Ζωγράφος)

Ο Γεώργιος Χατζόπουλος (Πάτμος, 1859 - Αθήνα,1935), σπούδασε ζωγραφική στο Μόναχο, όπου μαθήτευσε κοντά στον Νικόλαο Γύζη από το 1883 έως το 1887, χρονιά της επιστροφής του στην Ελλάδα. Το 1891 διορίστηκε καθηγητής στη Σχολή Ευελπίδων και το 1910 συντηρητής στην Εθνική Πινακοθήκη. Έλαβε μέρος σε ομαδικές εκθέσεις στην Αθήνα ("Παρνασσός" 1901 - 1905, Ελληνική Καλλιτεχνική Εταιρεία 1907) και την Αλεξάνδρεια (1905). Συγκαταλέγεται στους πρωτοπόρους έλληνες τοπιογράφους του τέλους του 19ου και των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα. Στο έργο του αξιοποίησε τα νεοτεριστικά μηνύματα του γερμανικού ιμπρεσιονισμού.

Χάρης Καμπουρίδης (Συγγραφέας)

Ο Χάρης Καμπουρίδης είναι σημειολόγος και ιστορικός της τέχνης, πρόεδρος της Εταιρείας Εικαστικών Μελετών - Αρχείο Νεοελληνικής Τέχνης. Διετέλεσε μέλος των επιτροπών προγραμματισμού της Πινακοθήκης Ρόδου και της Εθνικής Πινακοθήκης, σύμβουλος της Κτηματικής Τράπεζας σε θέματα πολιτισμού και επίκουρος καθηγητής Επικοινωνιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σπουδασε στην Ελλάδα και στο Άαχεν, όπου και ίδρυσε (1977) το διεθνές επιστημονικό περιοδικό Code: An International Journal of Semiotics. Δημοσίευσε μελέτες σε πρακτικά συνεδρίων και ειδικά περιοδικά, οργάνωσε μουσειακές εκθέσεις για το ΥΠ.ΠΟ και από το 1985 είναι τεχνοκριτικός της εφ. ΤΑ ΝΕΑ. Το 1993 εξελέγη μέλος της Academia Europea. Γεννήθηκε στην Κομοτηνή, το 1950.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα

Τόπος Έκδοσης:
Αθήνα
Τόμος:
1
Δέσιμο:
Χαρτόδετο
Σελίδες:
80
Διαστάσεις:
29x24
Βάρος:
0.553 κιλά

Αξιολογήσεις

Γράψε μια αξιολόγηση