Οι πόλεις έχουν τη δική τους ιστορία. Κάθε πόλη είναι ένας ζωντανός οργανισμός με τους ανθρώπινους, οικονομικούς και φυσικούς πόρους του, ένας οργανισμός που εξελίσσεται και μεταλλάσσεται με τις εποχές, τις συνθήκες, τις καταστάσεις. Η όμορφη και πολύμορφη πόλη της Ξάνθης αποτελεί μια επιτομή της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, ιδιαίτερα στην καθοριστική εκείνη περίοδο που σφραγίζει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Τα όσα συντελέστηκαν την επώδυνη και καθοριστική εκείνη περίοδο στην Ξάνθη συνοψίζουν τους αγώνες, τα πάθη, τα βάσανα και τις προσδοκίες που κυριάρχησαν σε ολόκληρη την Ελλάδα που είδε τον κοινωνικό και οικονομικό της ιστό να συντρίβεται από τον πόλεμο και την ξένη επιβουλή, μιας Ξάνθης που ανασυγκροτήθηκε μεταπολεμικά σε μια σύγχρονη οικονομία και κοινωνία, ξεπερνώντας τις μεγάλες δυσκολίες και συσσωματώνοντας δημιουργικά τις προκλήσεις που δημιουργούσαν οι νέες συνθήκες.

Το βιβλίο του Μάκη (Δήμου) Βογιατζόπουλου αποτυπώνει με ζέση και ζωντάνια την εξέλιξη αυτή της πόλης της Ξάνθης. Είναι το πόνημα ενός φανατικού Ξανθιώτη, ενός παθιασμένου συλλέκτη, ενός μελετητή που δουλεύει με το νου και τη καρδιά. Η ψυχρή ιστοριογραφία δεν μπορεί να διασώσει τη "μυρωδιά" του ανθρώπινου παράγοντα μέσα από τα ιστορικά ντοκουμέντα και δρώμενα. Δε μπορεί να αποδώσει την ιδιαίτερη φυσιογνωμία και παράδοση ενός τόπου που βρέθηκε στη δίνη αδυσώπητων συγκρούσεων και θεμελιακών ανακατατάξεων στην ευρύτερη περιοχή. Ο Δήμος Βογιατζόπουλος έφτιαξε μια ακουαρέλα που με τα ζωηρά της χρώματα έρχεται να συμπληρώσει τη χαλκογραφία της επίσημης ιστορίας.

Το βιβλίο συγκινεί και φωτίζει. Η ιστορία της Ξάνθης βρήκε πράγματι στο πρόσωπό του τον συλλέκτη της.