Η "Αυτοπροσωπογραφία σε κυρτό κάτοπτρο" -η "Έρημη χώρα της μεταμοντέρνας αμερικανικής ποίησης", όπως χαρακτηριστικά την αποκαλεί ο κριτικός Harold Bloom- είναι η πιο ολοκληρωμένη και σημαντική, αν και αμφιλεγόμενη, ποιητική σύνθεση του John Ashbery. Όταν εκδόθηκε το 1975 απέσπασε ταυτόχρονα το Βραβείο Pulitzer, το πολύ σημαντικό National Book Award και το έγκυρο National Book Critics` Circle Award. [...] O Τζων Άσμπερυ (1927- ) θεωρείται ο σημαντικότερος εν ζωή αμερικανός ποιητής.
O Χάρης Βλαβιανός γεννήθηκε στη Ρώμη το 1957. Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και πολιτική θεωρία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Η διδακτορική διατριβή με τίτλο "Greece 1941-1949: From Resistance to Civil War", κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Macmillan (1992). Έχει εκδώσει έντεκα ποιητικά βιβλία, με πιο πρόσφατα τη δίγλωσση, συλλεκτική έκδοση "Η επιφάνεια των πραγμάτων" (2006) και τις συλλογές "Διακοπές στην πραγματικότητα" (2009), "Σονέτα της συμφοράς" (2011) και "H ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας σε 100 χαϊκού" (2011), τα δοκίμια "Ο άλλος τόπος" (1994), "Ποιον αφορά η ποίηση;" (2007) και "Το διπλό όνειρο της γραφής" (μαζί με τον Χρήστο Χρυσόπουλο, 2010) και τη χιουμοριστική ανθολόγηση "Britannica" (2004). Έχει επίσης μεταφράσει έργα κορυφαίων ποιητών, όπως οι Walt Whitman ("Επιλογή ποιημάτων", 1986), Εzra Pound ("Χιου Σέλγουιν Μώμπερλυ", 1987, "Αποσπάσματα και σχεδιάσματα των Κάντος CΧ-CXX", 1991), T.S. Eliot ("Τέσσερα κουαρτέτα", 2012), Wallace Stevens ("Adagia", 1993, "Δεκατρείς τρόποι να κοιτάς ένα κοτσύφι και άλλα ποιήματα", 2007), e.e. cummings ("33x3x33", 2004), John Ashbery ("Αυτοπροσωπογραφία σε κυρτό κάτοπτρο", 1995), Michael Longley ("Το χταπόδι του Ομήρου", 2008), Anne Carson ("Λίγα λόγια", 2013), William Blake ("Oι γάμοι του Ουρανού και της Κόλασης", 1997 -υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης), Sbigniew Herbert ("Η ψυχή του κ. Cogito και άλλα ποιήματα", 2001), κ.ά. Διηύθυνε το περιοδικό "Ποίηση", επί 15 χρόνια. Σήμερα διευθύνει το νέο περιοδικό "Ποιητική" (τ.1, 2008). Διδάσκει Ιστορία και Πολιτική Θεωρία στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος (Deree) και δημιουργική γραφή ποίησης στους κύκλους σεμιναρίων των εκδόσεων Πατάκη, ενώ στο παρελθόν έχει διδάξει το ίδιο μάθημα στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Εργογραφία: Ποίηση: -"Υπνοβασίες", Αθήνα, Πλέθρον, 1983. -"Πωλητής θαυμάτων", Πλέθρον, Νεφέλη, 1985. -"Τρόπος του λέγειν", Αθήνα, Υάκινθος, 1986. -"Άσπονδος αναίρεσις", Αθήνα, Ρόπτρον, 1989. -"Η νοσταλγία των ουρανών", Αθήνα, Νεφέλη, 1994. -"Adieu", Αθήνα, Νεφέλη, 1996. -"Ο άγγελος της ιστορίας", Αθήνα, Νεφέλη, 1999. -"Μετά το τέλος της ομορφιάς", Αθήνα, Νεφέλη, 2003 -"Η επιφάνεια των πραγμάτων", Αθήνα, Διάττων, 2006 -"Διακοπές στην πραγματικότητα", Αθήνα, Πατάκης, 2009 -"Σονέτα της συμφοράς", Αθήνα, Πατάκης, 2011 -"H ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας σε 100 χαϊκού", Πατάκης, 2011, -"Η εύθραυστη επικράτεια των λέξεων", Νεφέλη, 2013 (συγκεντρωτική έκδοση των τεσσάρων ποιητικών συλλογών των εκδόσεων Νεφέλη) Δοκίμια: -"Ο άλλος τόπος", Αθήνα, Νεφέλη, 1994. -"Ποιον αφορά η ποίηση;", Αθήνα, Πόλις, 2007 -"Το διπλό όνειρο της γραφής" (με τον Χρήστο Χρυσόπουλο) , Αθήνα, Πατάκης, 2010 Μεταφράσεις των έργων του: -"Adieu", Birmingham, Centre for Byzantine, Ottoman and Modern Greek Studies: University of Birmingham, 1998. -"Affirmation", [tr.by]: Mina Karavanta, Dedalus Press, Dublin, 2007 Ποιήματα του έχουν περιληφθεί στις ανθολογίες: -"Modern Poetry in Translation". [tr.by]: David Connolly London, King΄s College London, 1998. -"Agenda: Greek Poetry-New Voices and Ancient Echoes". [tr.by]: David Connoly, Christopher Robinson, Jackie Willcox, Haris Vlavianos. London, Agenda and Editions Charitable Trust, 1999. -"Unter dem Gewicht der Worter: Griechische Lyrik der Gegenwart", Koln, Romiosini -Zweisprachig, 1999. -"Poesie grecque contemporaine: Des iles et des muses" [tr.by]: Maria Orphanidou -Freris. Marseille, Autres Temps, 2000. -"31 Poetry International Festival Roterdam: Charis Vlavianos", 17 t/m 23 juni 2000. [tr.by]: Hero Hokwerda. -"Lyrikvannen: Jidskrift for Jibs":s Lyrikklubb, Stockholm, Argang, 4-2000.
Ο Τζών Άσμπερυ (1927-2017) γεννήθηκε στο Rochester της Νέας Υόρκης. Σπούδασε αγγλική και γαλλική φιλολογία στα πανεπιστήμια Harvard και Columbia. Το 1956 εκδόθηκε το βιβλίο του "Some Trees" ("Μερικά δέντρα") με εισαγωγή του W.H. Auden. Το 1958 με υποτροφία του ιδρύματος Fulbright, ταξίδεψε στο Παρίσι, για να συνεχίσει εκεί τις σπουδές του. Κατά την παραμονή του εκεί εργάστηκε ως κριτικός τέχνης στη γαλλική έκδοση της εφημερίδας "Herald Tribune". Μετά την επιστροφή του στην Αμερική το 1965, εργάστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα ως αρχισυντάκτης του γνωστού περιοδικού "Art News", γράφοντας παράλληλα κριτική τέχνης στο "Newsweek". Επίσης, εργάστηκε ως καθηγητής αγγλικής φιλολογίας στο Brooklyn College του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (City University of New York).
Τα πιο γνωστά βιβλία του Τζων Άσμπερυ είναι: "Some Trees" ("Μερικά δέντρα"), 1956, "The Tennis Court Oath" ("Ο όρκος του γηπέδου αντισφαίρισης"), 1962, "Rivers and Mountains" ("Ποτάμια και βουνά"), 1966, "The Double Dream of Spring" ("Το διπλό όνειρο της άνοιξης"), 1970, "Three Poems" ("Τρία ποιήματα"), 1972, "Self-portrait in a Convex Mirror" ("Αυτοπροσωπογραφία σε κυρτό κάτοπτρο"), 1975, ελλ. έκδ. Νεφέλη, 1999, "Houseboat Days" ("Οι ημέρες στο πλωτό σπίτι"), 1977, "As we Know" ("Όπως ξέρουμε"), 1979, "Shadow Train" ("Συρμός σκιά"), 1981, ελλ. έκδ. Εστία, 1994, "A Wave" ("Ένα κύμα"), 1984, "April Galleons" ("Ιστιοφόρα του Απριλίου"), 1987, "Flow Chart" ("Αγγειογραφία"), 1991, "Hotel Lautreamont" ("Ξενοδοχείο Λωτρεαμόν"), 1992, "And the Stars Were Shining" ("Και τα αστέρια έλαμπαν"), 1994, "Can You Hear, Bird" ("Πουλί, μπορείς ν΄ ακούσεις"), 1995, "Wakefulness" ("Εγρήγορση"), 1997, "Girls on the Run" ("Κορίτσια σε φυγή"), 1999. Για την "Αυτοπροσωπογραφία σε κυρτό κάτοπτρο", του απονεμήθηκε, το 1975, ταυτόχρονα, το Βραβείο Pulitzer, το πολύ σημαντικό National Book Award και το έγκυρο National Book Critics΄ Circle Award. Το 1984 του απονεμήθηκε το Lenore Marshall/Nation Poetry Prize και την επόμενη χρονιά το σημαντικό βραβείο Bollingen. To 2011 του απονεμήθηκε το βραβείο National Book Medal for Distinguished Contribution to American Letters. Έφυγε από τη ζωή στη Νέα Υόρκη στις 3 Σεπτεμβρίου 2017, σε ηλικία 90 ετών.
Όπως σημειώνει ο μεταφραστής του στα ελληνικά, ποιητής Χάρης Βλαβιανός: "Η ποίηση του Άσμπερυ έλκει την καταγωγή από τον Walt Whitman, τον Emerson και τον Wallace Stevens -την αμερικανική ρoμαντική ποιητική παράδοση- και ως ένα βαθμό από τους Γάλλους συμβολιστές. Τοποθετείται, μαζί με την ποίηση του Frank O΄ Hara και του Kenneth Koch, στη λεγόμενη "Σχολή της Νέας Υόρκης" (στενά συνδεδεμένη με ζωγράφους της πρωτοπορίας όπως οι Willem de Kooning, Jasper Johns, κ.ά.) -μολονότι ο τίτλος παραείναι περιγραφικός και συμβατικός, για να υποδηλώσει τις ιδιαιτερότητες των ποιητών που ταξινομούνται κάτω απ΄ αυτόν. [...] Η φωνή του Τζων Άσμπερυ απευθύνεται στον προσωπικό χώρο όλων μας. Το έργο του δεν μας θυμίζει απλώς ότι η ποίηση εισβάλλει στην εσωτερική ζωή· υπογραμμίζει πως η γλώσσα κατέχει τη μοναδική δύναμη να αποκαλύπτει πόσο η εσωτερική ζωή εκτοπίζει την εξωτερική. Τα ποιήματα του Άσμπερυ, ακόμη κι όταν υιοθετούν τον απλό τόνο της καθημερινής συνομιλίας, αποτελούν μια διεισδυτική κριτική των ψευδοαυτοβιογραφικών και των ψευδορεαλιστικών τάσεων της σύγχρονης ποίησης. Όσο ανοιχτός στη σύγχρονη εμπειρία κι αν είναι, όσο κι αν συμπορεύεται με την παρούσα στιγμή, ο Άσμπερυ φαίνεται να αγωνιά, να πασχίζει σχεδόν απελπισμένα να μεταφέρει αυτή τη ζωή στο χαρτί. Μάς λέει πάλι και πάλι πόσο δύσκολο είναι να διασώσει κανείς την εμπειρία, ξεδιπλώνοντας ένα "εσωτερικό περιβάλλον", μέσα στο οποίο το εξωτερικό "γεγονός" παλεύει να βρει μια θέση. Αποκαλύπτοντας την αδυναμία να μετατρέψουν το παρόν σε ένα εύχρηστο παρελθόν, τα ποιήματά του καταφέρνουν να αποτυπώσουν τα σημάδια των συγκρούσεων και των απογοητεύσεων της καθημερινής ζωής. Τονίζουν το άγχος της συνείδησης και όχι την ικανότητά της να ορίζει ή να μεταδίδει το περιεχομενό της. Η ζωή για τον Άσμπερυ είναι κίνηση. Κάθε στιγμή υπάρχει "για πρώτη και τελευταία φορά"· κάθε στιγμή είναι πολύτιμη και φευγαλέα -και κάθε ποίημα είναι μοναδικό, αφού παγιδεύει ένα μοναδικό διάλειμμα της συνείδησης. Ανακουφιστική από τη μια αυτή η στάση, αφού λογαριάζει καθετί που αρθρώνεται ως προνομιούχο· ταυτόχρονα όμως θλιβερή, αφού θεωρεί την τέχνη τόσο ρευστή όσο και τη ζωή."
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
