Με μεγάλη μου χαρά και συγκίνηση κράτησα αυτό το βιβλίο στα χέρια μου, ως φανατικός φίλος, ακόλουθος του Μικρού Ήρωα Γιώργου Θαλάσση, του Παιδιού-Φάντασμα που έδρασε στην κατοχική Αθήνα, μια δημιουργία του Στέλιου Ανεμοδουρά, ανυπέρβλητη φιγούρα και σημαντικό περιοδικό, που γνώρισα χάρη στις ανατυπώσεις του 1985. Εδώ και καιρό, από τη στιγμή που ο ιστορικός εκδοτικός οίκος «Περιοδικός Τύπος» έκλεισε και ο εγγονός του ιδρυτή, Λεωκράτης Ανεμοδουράς, άρχισε να χαράζει τη δική του πορεία χαρίζοντάς μας φροντισμένες ανατυπώσεις αλλά και νέες περιπέτειες των χάρτινων ηρώων των παιδικών μου χρόνων, ήμουν σίγουρος πως κάποια στιγμή θα έφτανε το πλήρωμα του χρόνου και για τον Μικρό Ήρωα. Ειδικά από τη στιγμή που υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι το αγκάλιασαν και το φρόντισαν σα να ήταν δικό τους, όπως οι κύριοι Γιώργος Βλάχος και Κώστας Φραγκιαδάκης.Το 2015 κυκλοφόρησε ένα αξιόλογο βιβλίο με τίτλο «Ήρωες του Στέλιου Ανεμοδουρά», ένα νοσταλγικό λεύκωμα για εκείνα τα υπέροχα χρόνια και περιοδικά, με την εξής πρωτοτυπία: γράφτηκε μια νέα περιπέτεια του Μικρού Ήρωα, από τους ίδιους που δημιούργησαν και αυτό το βιβλίο. Και ήρθε η στιγμή, φέτος που συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του Στέλιου Ανεμοδουρά, ο Μικρός Ήρως να αποκτήσει πέντε ολόφρεσκες, καινούργιες περιπέτειες, άτυπη συνέχεια των 798 τευχών της πρώτης έκδοσης (και των 2 που κυκλοφόρησαν με το περιοδικό «Αντί» το 1995)! Η αλήθεια είναι πως τέτοιου είδους αναβιώσεις είναι σαν τον ασθενή που συνέρχεται από κώμα: επέζησε αλλά δεν είναι ο ίδιος. Με αυτό το σκεπτικό, και παρά την εμπιστοσύνη που έχω στην πένα του κυρίου Βλάχου, προσέγγισα αυτό το βιβλίο με σκεπτικισμό, μόνο και μόνο για να διαψευστώ λίαν συντόμως και να αφεθώ να ζήσω τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής και να ταξιδέψω με ιστορικά τεκμηριωμένες αναφορές σε όλα τα μέρη του κόσμου και της Ελλάδας όπου έστειλε ο κύριος Βλάχος τον αγαπημένο μου ήρωα.
Αφήνω στην άκρη την προσωπική μου φιλία με τον συγγραφέα και προσπαθώ αποστασιοποιημένα να διαβάσω και να σκεφτώ πάνω σε αυτά τα κείμενα. Με μεγάλη μου χαρά διαπίστωσα πως ο Γιώργος Θαλάσσης μπορεί να επιζήσει στη σημερινή μας εποχή, όχι ως σκιά του εαυτού του, σαν άλλος ετοιμοθάνατος υπερήλιξ που τον κρατούν στη ζωή οι επίγονοι για να καρπώνονται τη σύνταξή του, αλλά ως νέος, γερά στεκούμενος στα πόδια του χαρακτήρας, που άνετα μπορεί να διδάξει και να συναρπάσει ακόμη και σήμερα. Με μια διαφορά: στην εποχή μας το Παιδί-Φάντασμα φέυγει αρκετά από την παραλογοτεχνία (όρος που ανέκαθεν δε μ’ έβρισκε σύμφωνο) και αγκαλιάζει το ιστορικό διήγημα. Η περίοδος της αφήγησης, τα ιδανικά των ηρώων, η αρμονική και εξισορροπημένη τριάδα των πρωταγωνιστών, μα πάνω απ’ όλα οι δυσκολίες της σημερινής εποχής που μας κάνουν να αποζητάμε ένα διάλειμμα από τα εμπόδια της καθημερινότητάς μας, είναι παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν τον Γιώργο Θαλάσση να συνεχίσει να ζει ανάμεσά μας με αξιοπρέπεια και πάντα με κάτι φρέσκο να πει.
Ο κύριος Γιώργος Βλάχος είναι ένας πολύ σημαντικός συγγραφέας, θεματοφύλακας του παρελθόντος και διεισδυτικός παρατηρητής του παρόντος. Η πένα του, γαλουχημένη από περιπέτειες παρόμοιου είδους και χιλιάδες αναγνώσματα (βιβλία και περιοδικά), με ταξίδεψε, αναπαρέστησε με δεινότητα εποχές, πρόσωπα και καταστάσεις, με έκανε να γελάσω, να αγχωθώ, να απολαύσω, να μάθω, να χαλαρώσω. Έγραψε πέντε περιπέτειες, η μία καλύτερη από την άλλη, μέσα στις οποίες ξεδίπλωσε άγνωστες, τουλάχιστον σε μένα, μικρότερης μνείας αλλά εξίσου σημαντικής για την πορεία της Ιστορίας, σκηνές, από τη δολοφονία της Παναγιώτας Σταθοπούλου ως τη Μάχη των Τραυματιών στη Βοσνία, από τον Αλκιβιάδη Διαμάντη και το Πριγκιπάτο της Πίνδου ως τη σφαγή στο Κραγκιούγκεβατς και πολλά άλλα.
Αυτά τα κείμενα είναι συναρπαστικά και σέβονται απόλυτα το παρελθόν και τα χαρακτηριστικά των Γιώργου Θαλάσση, Κατερίνας και Σπίθα. Ο συγγραφέας αναφέρει τη μυστηριώδη ικανότητα του Παιδιού-Φάντασμα να βλέπει στο σκοτάδι ή το θαυματουργό του σφύριγμα που εξημερώνει τα σκυλιά αλλά δε διστάζει να εντάξει και χαρακτήρες από το παρελθόν του αναγνώσματος, όπως η αναφορά στον Αρτέμιο, από τους πρώτους φίλους των τριών παιδιών! Γλαφυρότητα στην αφήγηση, άρτιος σχεδιασμός της πλοκής, τεκμηρίωση με εκτενείς υποσημειώσεις, είναι ελάχιστα μόνο από τα γνωρίσματα του κειμένου που θα βοηθήσουν ακόμη και σήμερα τους αναγνώστες είτε να επιστρέψουν στις παιδικές τους αναμνήσεις είτε να γνωρίσουν από την αρχή την αγαπημένη πολλών τριάδα.
Σημαντικό συμπλήρωμα σε αυτόν τον άθλο είναι και η εικονογράφηση του κυρίου Κώστα Φραγκιαδάκη, ο οποίος καταφέρνει να ζωντανέψει με πλαστικότητα στο χαρτί τις πιο έντονες σκηνές του αναγνώσματος, να δώσει δυναμισμό στον Γιώργο, θηλυκότητα στην Κατερίνα και καμπυλότητα στον Σπίθα. Οι φωτοσκιάσεις δίνουν εκπληκτική ζωντάνια, τα αισθήματα στα πρόσωπα είναι ρεαλιστικότατα, η κίνηση είναι παραστατικότατη. Ιδιαίτερη μνεία στο σκίτσο του εξωφύλλου, που προϊδεάζει τον αναγνώστη για κάτι πραγματικά αξιόλογο και δυνατό.
«Η Ακρόπολη κινδυνεύει» (τι ευρηματική ιδέα να απειλούν οι Γερμανοί ως αντίποινα στα σαμποτάζ της Εθνικής Αντίστασης να ανατινάξουν το μεγαλειώδες αυτό μνημείο!) είναι ένα συγκλονιστικό, τεκμηριωμένο σύνολο ιστορικών διηγημάτων, εικονογραφημένο άψογα από ικανά χέρια και γραμμένο ιδανικά από έναν άξιο επίγονο του Στέλιου Ανεμοδουρά. Παρ’ όλο που η πρώτη επαφή με άφησε απόλυτα ικανοποιημένο, θα προτιμήσω αυτά τα κείμενα να παραμείνουν σε μια σταθερή ετήσια ή διετή συλλεκτική έκδοση παρά να αναλωθούν σε μηνιαίας μορφής περιοδική. Αυτό το βιβλίο είναι το κατάλληλο εφαλτήριο για νέους αναγνώστες και η ιδανική αναβίωση για τους παλαιότερους. Ένα μεγάλο μπράβο σε όλους τους δημιουργούς που δεν εκμεταλλεύτηκαν στιγμή αυτόν τον θησαυρό, αντιθέτως τον έφεραν στο φως της σημερινής εποχής με μεγάλη προσοχή και κυρίως σεβασμό.
Πάνος Τουρλής