218 αληθινές ιστορίες από το Παγκόσμιο ΚύπελλοΟι ιαχές του πλήθους πάλλουν επικίνδυνα τα τύμπανα των αυτιών. Τα ταμπούρλα δονούνται, τα πανό ανεμίζουν και οι γυμνόστηθοι φαν έχουν στήσει το δικό τους χορευτικό πανηγύρι. Οι 22 παίκτες σχεδόν βαστούν την αναπνοή τους. Η μπάλα έχει ευλαβικά στηθεί στο μικρό κατάλευκο σημείο του γκαζόν και ένα πόδι τη χαϊδεύει, θαρρείς, στοργικά. Ο διαιτητής ακουμπάει τη σφυρίχτρα στα χείλη του, ασυναίσθητα γουρλώνει τα μάτια του, παίρνει μια κοφτή ανάσα και σπρώχνει τον αέρα έξω από το στόμα του με την σφυρίχτρα να βγάζει τον γνώριμο τσιριχτό της ήχο. Ένα παιχνίδι αρχίζει, μια ακόμη ποδοσφαιρική ιστορία είναι έτοιμη να γραφτεί.
Με αφορμή την επικείμενη έναρξη του Παγκόσμιου Κυπέλλου ποδοσφαίρου (12 Ιουνίου-13 Ιουλίου) και με φόντο την 84ετή ιστορία αυτής της μεγάλης γιορτής κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες το «Μυθιστόρημα του Μουντιάλ» από τις Αθλητικές Εκδόσεις. Ο δημοσιογράφος Αργύρης Παγαρτάνης παρουσιάζει σε αυτοτελή δισέλιδα αφηγήματα αληθινές ιστορίες που κάνουν τον αναγνώστη να δει το ποδόσφαιρο από μια ξεχωριστή οπτική γωνία.
Από τον αποκλεισμό της Βραζιλίας στον πρώτο γύρο του παρθενικού Παγκόσμιου Κυπέλλου του 1930 ως την πρόκριση της Κροατίας στο φετινό Μουντιάλ (Νοέμβρης του 2013) εν μέσω εθνικιστικών «κραυγών» του Γιόζιπ Σίμουνιτς.
Σαν ένα καλογυρισμένο φιλμ περνούν μπροστά από τα μάτια μας διαιτητές που σφύριξαν 6 λεπτά νωρίτερα τη λήξη ενός αγώνα και μετά το ... μετάνιωσαν (1930-Ουρουγουάη), ομάδες που κατέβασαν 11άδα αποτελούμενη από 10 παίκτες (1950-Βραζιλία), τα 11 γκολ που δέχθηκε η Εθνική μας σε προκριματική φάση απέναντι στην Ουγγαρία (1938), οι περιπέτειες του Ισραήλ που έχει παίξει προκριματικά σε όλες τις ηπείρους, οι επικές μάχες των Πελέ-Γκαρίντσα που δεν ηττήθηκαν ποτέ σαν δίδυμο, προκρίσεις που κρίθηκαν στο στρίψιμο του νομίσματος (?61 και ?69), το τελευταίο επίσημο παιχνίδι της Ανατολικής Γερμανίας (1989) με τη συναισθηματική φόρτιση των στιγμών, το ...πειραγμένο μπουκάλι που ο Βραζιλιάνος Μπράνκο πήρε από τα χέρια των Αργεντινών (1990-Ιταλία), τα γκολ του Σιλαβέρτ που σκόραρε σαν φορ περιοχής αν και γκολκίπερ, τα ...στραβά μάτια που έκαναν οι Γκανέζοι όταν έτρωγαν τα γκολ από τη Νιγηρία στα προκριματικά (2001), οι αβροφροσύνες σε στιλ καράτε μεταξύ Τούρκων και Ελβετών στα προκριματικά (2005), η δοκιμασία που επεφύλαξε το καθεστώς της Βόρειας Κορέας στον προπονητή της ομάδας για τις τρεις ήττες που γνώρισε στο Μουντιάλ της Νότιας Αφρικής (2010)....
Ο κατάλογος των ιστοριών δεν έχει τελειωμό ή μάλλον έχει, το νούμερο 218. Τόσες είναι αυτές που μας αφηγείται ο Αργύρης Παγαρτάνης, σαν ενας σύγχρονος παραμυθάς της ιστορίας του ποδοσφαίρου. Γίνεται γρήγορα φανερό από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου πως στόχος του είναι να κρατήσει το ρόλο του υποβολέα και όχι του σκηνοθέτη. Αλλωστε η ζωή, η μοίρα του ποδοσφαίρου, έχει φτιάξει από μόνη της το σενάριο και τα σκηνικά. Ο συγγραφέας αυτό που έκανε, και το έκανε καλά, είναι να τα ψιλαφήσει και να τα αναδείξει με έναν τρόπο που αρμόζει στη γιορτή του ποδοσφαίρου. Ωστόσο αποδεικνύεται πως το ποδοσφαιρο ?το πάθος των μαζών- έχει τόσες παραμέτρους που δεν αποτελεί ένα αποστειρωμένο αθλητικό γεγονός. Αυτό είναι που κάνει ξεχωριστές τούτες τις ιστορίες. Η πολιτικοκοινωνική τους διάσταση και το αποτύπωμα τους στην εποχή αποτέλεσαν ένα σοβαρό κριτήριο για την επιλογή του συγγραφέα. Δεν ήταν η περιγραφή του ομορφότερου γκολ. Ηταν η αναδειξη του σημαντικού γκολ που έγραψε ιστορία, είχε πίσω του ιστορία, και δημιούργησε μια ιστορία-μύθο για τους επόμενους μεγάλους πρωταγωνιστές.
Η ιδέα για το βιβλίο, όπως λέει ο συγγραφέας του, Αργύρης Παγαρτάνης, στο kathimerini.gr, προέκυψε «από προσωπικές απορίες που μου είχαν δημιουργηθεί στο πέρασμα του χρόνου για διάφορα περιστατικά από την ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Για παράδειγμα, είχα διαβάσει ότι ο πρώτος σκόρερ στο πρώτο Μουντιάλ το 1930, ο Αργεντινός Στάμπιλε, δεν ήταν βασικός στην ομάδα κι άρχισε να αγωνίζεται από το δεύτερο ματς. Μετά από αναζήτηση προέκυψε τελικά ότι ο Στάμπιλε αγωνίστηκε σχεδόν κατ' ανάγκη στο δεύτερο ματς της διοργάνωσης, της Αργεντινής με το Μεξικό, επειδή ο βασικός σέντερ φορ ήταν παράλληλα και... φοιτητής και "πετάχθηκε" από το Μοντεβίδεο που γινόταν η διοργάνωση στο γειτονικό Μπουένος Αϊρες, στην πόλη του, για να δώσει ένα μάθημα».
Με 7.235 αγώνες να έχουν γίνει για τα προκριματικά και την τελική φάση του Μουντιάλ από καταβολής του, υπήρχαν αρκετές προκλήσεις στην δημοσιογραφική έρευνα όπως «να βρεθούν λεπτομέρειες για περιστατικά σε ασιατικές χώρες, όπου το πρωτογενές υλικό (δημοσιεύματα, περιγραφές) ήταν στην τοπική γλώσσα κι έπρεπε να μεταφραστεί λέξη προς λέξη, αλλά και χώρες της Αφρικής όπου τα δημοσιευμένα στοιχεία είναι περιορισμένα» μας εξηγεί ο κ. Παγαρτάνης. «Σε ορισμένες περιπτώσεις ζήτησα πληροφορίες από τις τοπικές ομοσπονδίες και αξιοποίησα αρκετές δημοσιογραφικές γνωριμίες σε όλο τον πλανήτη από τα χρόνια του ρεπορτάζ».
Σχεδόν όλα τα μεγάλα ονόματα του ποδοσφαίρου παρελαύνουν από τις σελίδες αυτού του «Μυθιστορήματος του Μουντιάλ». Οι Μαραντόνα, Πελέ, Μεάτσα, Μπεστ, Κρόιφ, Σόκρατες, Μπεκενμπάουερ, Βαν Μπάστεν και τόσοι άλλοι πιστοποιούν, κατά τον συγγραφέα, πως τελικά «η φράση "το ποδόσφαιρο είναι η ίδια η ζωή" είναι το απόσταγμα αυτών των ιστοριών. Στις σελίδες του καταγράφονται όλα όσα ζούμε στη δική μας καθημερινότητα, από τους μικρούς θριάμβους και τα παιχνίδια της μοίρας μέχρι την αδικία, την πονηριά και την "εκμετάλλευση" γεγονότων που, υπό κανονικές συνθήκες, δεν έχουν σχέση μεταξύ τους».
Το ποδόσφαιρο είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο με τεράστια δύναμη. Στις 13 Ιουλίου υπολογίζεται ότι δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι, το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού, θα δουν τον τελικό του Μουντιάλ από τις τηλεοράσεις τους. Δεν πρόκειται απλώς για ποδόσφαιρο και οι 218 ιστορίες του βιβλίου το καταδεικνύουν περίτρανα.