Οι σκιές που αναζητάς στην Αλεξάνδρεια

της Μάρως Φιλίππου

Μυθιστορηματική βιογραφία του Ιωάννη Χαβάκη, παππού της συγραφέως, εμπόρου και διαπρεπούς Έλληνα, από τις σημαντικές προσωπικότητες των Ελλήνων που έζησαν και μεγαλούργησαν στην Αίγυπτο. Ο Ιωάννης Χαβάκης (Γιαννής, τονίζεται στη λήγουσα) φεύγει από τη Φουρνή Λασιθίου της Κρήτης κατά τη διάρκεια της Κρητικής Επανάστασης του 1866 με προτροπή του θείου του, αδελφού της μητέρας του, για να γλιτώσει από το αιματοκύλισμα. Ταξιδεύει συστημένος στην Αλεξάνδρεια, στους Κασαβέτηδες, και μυείται στο εμπόριο ενώ χτίζεται η Διώρηυγα του Σουέζ σε σχέδια του Λεσέψ. Διαβάζει, μορφώνεται, γίνεται μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Μαζί του μεγαλώνει και η Αλεξάνδρεια και η δύναμη των έξυπνων Ελλήνων που συνεισφέρουν σε αυτό. Εργοστάσια, καπνά, εταιρείες, τράπεζες, αστική τάξη, ευμάρεια και άνεση. Στην Αίγυπτο γνωρίζει τη γυναίκα της ζωής του, Μαριγή Φωτεινοπούλου, ενώ η χώρα που τον φιλοξενεί παραπαίει ανάμεσα στα αγγλικά και τα γαλλικά συμφέροντα. Το 1881, μετην επανάσταση στην Αίγυπτο, η οικογένεια Χαβάκη μετακομίζει για δύο χρόνια στη Σμύρνη, όπου κερδίζουν την εύνοια της Ευαγγελίας Ράλλη, της Dame Evangelie, της πρωταγωνίστριας της αστικής τάξης στην πόλη. Στην επιστροφή στην Αίγυπτο, ο Ιωάννης Χαβάκης, που έχει πειραματιστεί με όλα τα είδη του εμπορίου, ασχολείται και πάλι με επιτυχία σε μεσιτικές επιχειρήσεις, την περίοδο που χαραζόταν η περιβόητη Κορνίς της πόλης.

Αυτή είναι μόνο η αρχή της ζωής και της καριέρας του Χαβάκη, η οποία μας δίνεται με γλαφυρό και καθόλου κουραστικό τρόπο. Έχει ανατροπές, αναποδιές, εκπλήξεις, εξελίξεις, πείσμα, επιτυχία, πλούτο και φτώχεια, άνοδο και κάθοδο. Η συγγραφέας έχει κάνει πολύ καλή έρευνα για την οικογένειά της, την οποία συμπληρώνει με φωτοτυπίες πρωτότυπων εγγράφων και φωτογραφίες των δικών της ανθρώπων. Πολύ όμορφα γραμμένο κείμενο, λογοτεχνικό, μεστό σε εικόνες, αισθήματα και ιδέες, γεμάτο με προσωπικότητες και συνήθειες και ονόματα της ελληνικής παροικίας στην Αίγυπτο και στη Σμύρνη που θα συντροφέψει γλυκά τους αναγνώστες στις σκιές της Αλεξάνδρειας και μιας εποχής περασμένης ανεπιστρεπτί.

Πάνος Τουρλής