Ένα αριστουργηματικό σπονδυλωτό μυθιστόρημα! Τι να πρωτοσχολιάσω, τι να πρωτοαναφέρω; Το κεντρικό θέμα, την εξέλιξη της ιστορίας, την εκπληκτική απεικόνιση των βασάνων, των ελπίδων, της αγωνίας των αθώων Αφγανών πριν και μετά τους Ταλιμπάν, πριν και μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους και την αντίδραση των ΗΠΑ, την επιλογή των προσώπων που αφηγούνται την ιστορία και τα μηνύματα που θέλει να περάσει ο συγγραφέας μέσα από αυτούς τους ανθρώπους, πείτε μου τι;Η ιστορία μας ξεκινάει το 1952, στο Σαντμπάχ του Αφγανιστάν, οπότε ο Σαμπούρ, ξαναπαντρεμένος με την Παρβάνα, λόγω φτώχειας αποφασίζει να πουλήσει την ανήλικη κόρη του, Παρί, στο πλούσιο αφεντικό του κουνιάδου του που ζει στην Καμπούλ. Ο Αμπντουλάχ, απόλυτα δεμένος με την αδελφή του, τους συνοδεύει, νομίζοντας ότι απλώς πάνε μια επίσκεψη στην πρωτεύουσα. Ο κύριος και η κυρία Βαχντάτι κολακεύονται από το κοριτσάκι κι όταν έρχεται η ώρα του αποχωρισμού ο ψυχικός κόσμος των δυο παιδιών δε θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος.
Από εκείνο το σημείο και μετά ο συγγραφέας χρησιμοποιεί διαφορετικές χρονικές τοποθετήσεις, διαφορετικούς τρόπους αφήγησης, διαφορετικά πρόσωπα που συνδέονται με την πρωταγωνιστική οικογένεια με τρόπο ευρηματικό, ο οποίος αποκαλύπτεται σιγά σιγά και από τα συμφραζόμενα. Συνεχή μπρος πίσω στο χώρο και στο χρόνο, αφηγήσεις σε πρώτο και τρίτο πρόσωπο, η ιστορία ολοκληρώνεται αργά αργά και τμηματικά, χωρίς βιασύνη, χωρίς επιπολαιότητα. \"Οι ζωές τους εκτυλίσσονται με φόντο την ταραχώδη ιστορία του Αφγανιστάν, από την εποχή της προ-σοβιετικής περιόδου και στα χρόνια του πολέμου των Μουτζαχεντίν ενάντια στη Σοβιετική Ένωση μέχρι την άνοδο των Ταλιμπάν και της αμερικανικής εισβολής μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους. Θα συναντήσουμε επίσης αναφορές και στην ελληνική Ιστορία, στη χούντα των συνταγματαρχών ως τα πρόσφατα επεισόδια στην Αθήνα τον Δκέμβρη του 2008\" (σελ. 468).
Όπως διαβάζουμε και στο επίμετρο από τη μεταφράστρια: \"Η χωρίς προσχήματα περιγραφή των σχέσεων ανάμεσα σε μέλη μιας οικογένειας, η καθοριστική ανάγκη κάθε ανθρώπου να μάθει τις ρίζες του, η νομοτελειακή επιρροή που υφιστάμεθα από τη δική μας \"άγνωστη\" ιστορία -την ιστορία των προγόνων και προκατόχων μας- και η εν μέρει διαμόρφωση της ταυτότητάς μας από τις αποφάσεις άλλων και από γεγονότα που ίσως δε θα μαθουμε ποτέ, είναι θέματα που διαθέτουν μια πανανθρώπινη ποιότητα\" (σελ. 465). Και αλλού: \"Ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τους χαρακτήρες και από άλλη εναλλακτική ή ανατρεπτική σκοπιά αλλά και να τους συναντήσει μέσα στο χρόνο, σε άλλους ρόλους και θέσεις\" (σελ. 467).
Ένα παζλ πόνου, απορίας, αδυναμίας, ελπίδας, αγωνίας, κατακραυγής για την άδικη μοίρα που επιφυλάσσει ο κάθε πόλεμος στους αμάχους. Γράψιμο εκπληκτικό, πολυεπίπεδο, ιστορία πολυδιάστατη, ποικιλία εκφράσεων (αφήγηση σε πρώτο πλάνο, συνέντευξη σε περιοδικό, επιστολή και άλλα), αληθινοί χαρακτήρες, τραγικοί ήρωες, πανεθνικό και πανανθρώπινο μήνυμα αισιοδοξίας και αγωνίας για το αύριο ενός αιματοβαμμένου λαού, όλα αυτά συνθέτουν ένα καταπληκτικό ψηφιδωτό που δεν μπόρεσα να το αφήσω από τα χέρια μου αν δεν το τελείωνα.
Πάνος Τουρλής