Σκοτεινά μυστικά

των H. Rosenfeldt & M. Hjorth

Το πρώτο βιβλίο της σειράς με τον ψυχολόγο-profiler Σεμπάστιαν Μπέργκμαν (το δεύτερο είναι Ο μαθητής). Κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα με πολλές ανατροπές και μια ποικιλία υπόπτων. Τι το ξεχωρίζει; Ο βασικός χαρακτήρας, ο Μπέργκμαν. Η βαθιά τομή στις ανθρώπινες σχέσεις στη Σουηδία. Το ανατρεπτικό τέλος.

Ο Μπέργκμαν είναι ο χειρότερος αντι-ήρωας που έχω διαβάσει. Κι αυτό το σχόλιο δεν έχει να κάνει με το ωραίο γράψιμο. Ο ίδιος ο ήρωας είναι παλιάνθρωπος. Με την έννοια ότι προτιμά τα one-night stands για να αποκτήσει ξανά νόημα για αυτόν η ζωή του. Ειδικά αφότου έχασε για πάντα τη γυναίκα του και την κόρη του στο τσουνάμι της Ασίας το 2004, δυο γυναίκες που κατάφεραν να τον τραβήξουν από τον βούρκο που έλεγε ζωή, έγινε χειρότερος! Όπως υποστηρίζει και ο ίδιος: \"Δύσκολη παιδική ηλικία, απουσία αγάπης, ενσυναίσθησης και αυτοπεποίθησης και μια κρυφή ανάγκη για επίδειξη δύναμης. Και ο αιώνιος φαύλος κύκλος του άγχους. Είχε ανάγκη απο αυτοεπιβεβαίωση και φαντασιωνόταν πως είχε τον έλεγχο της κατάστασης. Η δική του φαντασίωση είχε σχέση με το σεξ...\" (σελ. 144). Το μόνο θετικό που του αναγνωρίζω είναι το γεγονός ότι πάνω κάτω τα ίδια φαντασιωνόταν κι ένας κατά συρροήν δολοφόνος,\"Ο Σεμπάστιαν έπαιζε πόκερ ποντάροντας σπίρτα ενώ ο κατά συρροή δολοφόνος πόνταρε ράβδους χρυσού\". Όπως έγραψα και πιο πάνω: \"Η δική του φαντασίωση είχε σχέση με το σεξ ενώ ο κατά συρροή δολοφόνος \'ηθελε ν\' αποφασίζει για τη ζωή ή το θάνατο ενός ανθρώπου. Η επίγνωση αυτής της κατάστασης είχε τρομάξει τον Σεμπάστιαν αλλά ταυτόχρονα του πρόσφερε τα κατάλληλα εργαλεία έτσι ώστε να βοηθά με τη δουλειά του την αστυνομία στον εντοπισμό των κατά συρροή δολοφόνων...Είχε την απαιτούμενη δεξιότητα να κατανοεί όσο κανένας άλλος την ψυχολογία του δράστη...βαθιά μέσα του έμοιαζε με τους ανθρώπους που κυνηγούσε\" (σελ. 145).

Στο βιβλίο αυτό ο Σεμπάστιαν επιστρέφει στη Βεστερός μετά από τριάντα χρόνια για να πουλήσει το πατρικό του και να κλείσει οριστικά με το παρελθόν. Δυστυχώς όμως η δολοφονία ενός 16χρονου αγοριού, μαθητή στο ιδιωτικό λύκειο που είχε χτίσει ο οικονομικά επιφανής πατέρας του Σεμπάστιαν τον κρατά στην πόλη. Οι θύμησες και οι μνήμες τον στοιχειώνουν. Θυμάται τα δύσκολα παιδικά του χρόνια, την κόλαση που έζησε στο τέλειο σχολείο (το οποίο φυσικά ήθελε ο ίδιος να γκρεμίσει συθέμελα), η επανάσταση απέναντι στην άψογη και τέλεια και υποδειγματική ανατροφή των γονιών του με αποτέλεσμα να το σκάσει από το σπίτι στην εφηβεία του, όλα αυτά έρχονται και τον στοιχειώνουν. Επιπλέον οι μνήμες από το τσουνάμι του 2004 είναι ακόμη νωπές κι έτσι ο ήρωας συνεχίζει να αναζητά το εφήμερο σεξ ως διέξοδο. Και φυσικά τα πράγματα γίνονται χειρότερα όταν ανακαλύπτει ότι η μητέρα του του είχε κρύψει επιστολές από μια γυναίκα που την ενημέρωνε ότι είχε μείνει έγκυος από τον Σεμπάστιαν. Ο ψυχολόγος αρχίζει να έχει μια ελπίδα ότι θα καταφέρει να σταθεί ξανά στα πόδια του εφόσον έχει κι άλλο παιδί. Για να βρει τη διεύθυνση της γυναίκας μπαίνει στην ομάδα για τον εντοπισμό του δολοφόνου και τους βοηθά με τις γνώσεις του αλλά όχι με τη χείριστη συμπεριφορά του. Δημιουργεί πολλές έχθρες, με μεγαλύτερη αυτήν της Βένιας, την οποία βάζει κι αυτός στο μάτι όμως για άλλο λόγο.

Μου έκανε εντύπωση πόσο διαλυμένες είναι οι οικογενειακές σχέσεις που επιλέγουν να φωτίσουν οι συγγραφείς. Μα όλες είναι διαλυμένες πια; Πουθενά δεν βρήκα ευτυχισμένη ολοκληρωμένη οικογένεια. Του Σεμπάστιαν; Πολύ τέλεια για τα γούστα του και την ανατροφή του. Του νεκρού Ρότζερ; Ο πατέρας τους παράτησε και η μάνα του τον μεγαλώνει μόνη της, παραδομένη πλήρως στο εύκολο κέρδος και στους ελαφρούς εκβιασμούς. Στα ίχνη της βάδιζε και ο ίδιος ο Ρότζερ. Ένας επιθεωρητής, ο Χάραλντσον, που κάνει τα πάντα για να του δώσουν σημασία αλλά κάνει γκάφες, αγωνίζεται με τη γυναίκα του να κάνουν παιδί όταν πια το σεξ έχει αποτελέσει πεπερασμένο αντικείμενο πόθου και θέλησης, πλέον κάνουν σεξ για να κάνουν σεξ μπας και κάνουν παιδί. Ο Τόρκελ έχει μια στέρεα δομημένη σχέση με την παντρεμένη Ούρσουλα και έχουν ξεκαθαρίσει ποιοι είναι, τι θέλουν και τι πρέπει να κάνουν. Όμως η πιο τραγική είναι η οικογένεια του καλύτερου φίλου του Ρότζερ, του Γιόχαν, του οποίου η μητέρα είχε εξωσυζυγική σχέση, κάτι που έδιωξε τον πατέρα από το σπίτι κι αυτό κλόνισε την ψυχική υγεία του παιδιού. Τώρα ο πατέρας γύρισε και ο Γιόχαν θα κάνει τα πάντα για να κρατήσει την οικογένειά του ενωμένη. Παντού άγχος λοιπόν, καταπίεση, λάθος διέξοδοι, διαλυμένα αισθήματα, μηδαμινές σκέψεις, κάτω από τον ήλιο του μεσονυχτίου.

Και η υπόθεση; Ένα 16χρονο αγόρι νεκρό. Τι κρύβει η καλύτερή του φίλη και γιατί λέει ψέματα; Γιατί καταγγέλθηκε ο επιστάτης του σχολείου για παράνομη πώληση ποτών σε ανηλίκους από τον ίδιο τον Ρότζερ; Ο άψογος και τακτοποιημένος διευθυντής του σχολείου, αψεγάδιαστος και αδιάφθορος, έχει μια κρυφή, ομοφυλοφιλική ζωή, που αν βγει στο φως θα καταστρέψει τη φήμη του και κυρίως τη φήμη του σχολείου. Κατά πόσο θα συνέβαλε ο Ρότζερ σε αυτό αν το μάθαινε; Μήπως έχει να κρύψει και κάτι άλλο ο διευθυντής του σχολείου; Μήπως τον εκβίαζε κάποιος άλλος για κάποιο άλλο μυστικό; Και πώς θα αντιδρούσε αν στριμωχνόταν; Ο καλύτερος φίλος του Ρότζερ τι ξέρει για τον δολοφονημένο; Ως πού θα έφτανε η μητέρα του για να ξανανιώσει γυναίκα, όταν πια ο ίδιος ο άντρας της θα την παραμελούσε λόγω του αμαρτωλού παρελθόντος της; Γιατί κάηκε ζωντανός ο ψυχολόγος που παρακολουθούσε τον Ρότζερ; Τι μυστικά του είχε εξομολογηθεί το παιδί; Ένα θρίλερ για γερά νεύρα, με κάποια (ελάχιστα) σημεία που κάνουν κοιλιά αλλά από ένα σημείο και μετά οι αποκαλύψεις διαδέχονται η μία την άλλη, τα θύματα πολλαπλασιάζονται και οδηγούμαστε στην τραγική αλήθεια.

ΥΓ Σπιρτούλη: Δυστυχώς επαναλαμβάνεται ένα τυπογραφικό λάθος, στις παραγράφους των διαλόγων τα εισαγωγικά αγκαλιάζουν όλην την παράγραφο κι όχι τις προτάσεις που δείχνουν ότι κάποιος μιλάει, οπότε ο αναγνώστης μπερδεύεται και δεν ξεχωρίζει αν διαβάζει την αφήγηση ή την κουβέντα. Για παράδειγμα: \"-\"Είμαι έτοιμη. Θα ειδωθούμε στο Τμήμα. Η Ούρσουλα στράφηκε προς τη Λένα. Και πάλι τα συλληπητήριά μου\" (σελ. 227).

Πάνος Τουρλής