Τρυφερό και καλογραμμένο. Η αφηγήτρια της ιστορίας, κατά πάσαν πιθανότητα η συγγραφέας, μας εξιστορεί τα όσα έζησε δίπλα στον παππού της, Στέφανο, γεννηθέντα στο Μελένικο της σημερινής Βουλγαρίας, τότε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και εν όψει των Βαλκανικών πολέμων ίσως αποτελούσε μέρος της ανεξάρτητης Ελλάδας. Φευ! Η συγγραφέας γράφει σε πρώτο πρόσωπο και απευθύνεται νοητά στον παππού της, με αφορμή μια φωτογραφία που βρήκε, μια γνωστή φωτογραφία του Ωγκύστ Λεόν που απεικονίζει Έλληνες πρόσφυγες από το Μελένικο στο Σιδηρόκαστρο.Μου άρεσε πολύ η αφήγηση, η συγγραφέας παραδέχεται ότι δεν ήταν παρούσα σε όλα τα γεγονότα, με τα μάτια της φαντασίας όμως και με έναν ωραίο και διαφορετικό κάθε φορά τρόπο μας μεταφέρει στο Παρίσι ή στη Θεσσαλονίκη ή στο Μελένικο και γνωρίζουμε όλη την ιστορία σε όλες τις εκφάνσεις της. Μαθαίνουμε κάποια πρώτα πράγματα για τους Βαλκανικούς, ζούμε την αγωνία για το μέλλον των Ελλήνων του Μελενίκου, αναπνέουμε την αύρα της Θεσσαλονίκης του 20ού αιώνα, γενικά μια Μπελ Επόκ ανεπανάληπτη, εν όψει της επανάστασης της φωτογραφίας και των κινηματογραφιστών Μανάκια.
SPOILERS:
Η ιστορία δεν επικεντρώνεται στα αίτια και τους λόγους και τις συνέπειες των Βαλκανικών πολέμων στη χερσόνησο του Αίμου. Αντίθετα, με αφορμή αυτές τις συνθήκες γνωρίζουμε κυρίως την ερωτική ιστορία του Στέφανου και του Γκεόργκι με την Ελένη. Ο Στέφανος και ο Γκεόργκι μεγάλωσαν μαζί από παιδιά στο Μελένικο και οι δρόμοι τους χώρισαν αργότερα: ο μεν Στέφανος σπούδασε ελληνοδιδάσκαλος στη Θεσσαλονίκη, ο δε Γκεόργκι έγινε έμπιστο μέλος του Φερδινάνδου Α΄ της Βουλγαρίας. Και στη μέση η Ελένη: κομψή, όμορφη, πλούσια. Ο Στέφανος, όχι φτωχός αλλά ούτε και της στάθμης της πνίγει τα όνειρά του, ο δε Γκεόργκι \"εκδικείται\" όταν τη γνωρίζει αργότερα ντυμένος πλουμιστά και φυσικά τη μαγεύει, σε σημείο που εγκαταλείπει τον αρραβωνιαστικό της και το σκάει στη Βουλγαρία στα πρόθυρα του Α΄ βαλκανικού!
Μέσα στην ιστορία αυτήν έχουμε την ιστορία του φωτογράφου και του ατζέντη του: Ωγκύστ Λεόν, εξαιρετικός φωτογράφος που ανέλαβε τις φωτογραφικές αποστολές στα Βαλκάνια και Αλμπέρ Καν, ισχυρός οικονομικός παράγων, ίδρυσε την εταιρεία Γύρω από τον Κόσμο, οι συνεργάτες της οποίας επεδίωξαν να απαθαντίσουν τον άνθρωπο στο πλαίσιο της ζωής του. Χωρίς να το ξέρει ο Λεόν στην προτελευταία του αποστολή στα Βαλκάνια θα ερωτευτεί την ωραία Ελένη και θα τη βοηθήσει να το σκάσει στην αγκαλιά του αγαπημένου της.
Πάνος Τουρλής