Divisadero

του Michael Ondaatje

Divisadero είναι το όνομα ενός δρόμου στο Σαν Φρανσίσκο, που ουσιαστικά διαιρεί την πόλη στα δυο. Σύμφωνα με τον ιστότοπο της πόλης, η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από τα ισπανικά και σημαίνει "ένα σημείο από όπου κάποιος μπορεί να κοιτάξει ψηλά σε ένα λόφο".

Στο βιβλίο του Οντάατζε και οι δυο αυτές έννοιες (της διαίρεσης και της εξ' αποστάσεως όρασης στο λόφο) είναι καθοριστικές της πλοκής. Οι βασικοί ήρωες είναι ένα παράξενο τρίγωνο, η Άννα, η Κλερ και ο Κουπ, που μεγαλώνουν μαζί σαν αδέλφια (αν και τόσο η Κλερ όσο και ο Κουπ είναι στην πραγματικότητα θετά παιδιά) σε ένα αγρόκτημα της Βόρειας Καλιφόρνιας, από έναν άντρα που έχει μείνει χήρος. Τα δυο κορίτσια θαυμάζουν βαθιά τον Κουπ που μένει μόνος του σε ένα σπιτάκι στο λόφο, η δε Άννα συνάπτει στην εφηβεία της μια παθιασμένη ερωτική σχέση μαζί του, γεγονός που θα οδηγήσει σε μια βίαιη έκρηξη οργής του πατέρα και στην εκδίωξη και των δυο τους από το αγρόκτημα. Τα τρία παιδιά θα χαθούν για πολλά χρόνια και θα εξελιχθούν σε τελείως διαφορετικές προσωπικότητες, με κοινό τους όμως γνώρισμα μια βαθιά μοναχικότητα, μια αδυναμία για ουσιαστική ανθρώπινη επαφή.

Το βιβλίο θα παρακολουθήσει κυρίως τη ζωή της Άννας, που, εργαζόμενη πλέον ως μεταφράστρια, θα βρεθεί στα τριάντα τέσσερα χρόνια της σε ένα χωριό της Γαλλίας, για να διερευνήσει το έργο του παρεξηγημένου συγγραφέα Λισιέν Σεγκουρά, διαμένοντας στην τελευταία κατοικία εκείνου. Συνάπτοντας ακόμα μια παθιασμένη σχέση με τον Ραφαέλ, έναν παράξενο μουσικό που μένει σε ένα τροχόσπιτο στην εξοχή, θα ανακαλύψει ότι ο εραστής της γνώριζε προσωπικά τον συγγραφέα και θα οδηγηθεί σε μια ιδιαίτερη καταγραφή του έργου του, όπου και πάλι δυο αδερφές που αγαπούν τον ίδιο άντρα κι ένα σπίτι στο λόφο θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο.

Το βιβλίο του Οντάατζε χωρίζεται σε τρεις ενότητες. Στην πρώτη εξιστορείται το κοινό παρελθόν των τριών παιδιών, στη δεύτερη η σχέση του Λισιέν Σεγκουρά με το νεαρό Ραφαέλ, ενώ η τρίτη είναι το υποτιθέμενο βιβλίο του συγγραφέα, το οποίο μεταφράζει η Άννα. Και, αν και είναι ίσως λίγο δύσκολο για τον άμαθο αναγνώστη να παρακολουθήσει την πλοκή, που διαρκώς κρύβεται, μεταμφιέζεται και πισωγυρίζει, αντικατοπτρίζοντας συνεχώς κάτι άλλο ("Σε πόσα πράγματα άραγε αντικατοπτρίζεται το είδωλό μας ;" αναρωτιέται ο συγγραφέας στην αρχή του βιβλίου), είναι εξίσου δελεαστικό και προκλητικό για τον προσεκτικό μελετητή να εντοπίσει τα σημεία επαφής και τις εκλεκτικές συγγένειες στις διαπλεκόμενες ιστορίες, γεμίζοντας τα κενά και απαντώντας ο ίδιος τα ερωτήματα που μένουν ως το τέλος αναπάντητα.

Μιλώντας τελικά για θέματα διαχρονικά, όπως η οικογένεια και ο έρωτας, το πάθος και η βαθιά αγάπη, η απώλεια, η μοναξιά και η μνήμη, με τρόπο ελλειπτικό αλλά και ποιητικό, το Divisadero είναι ένα γοητευτικό αίνιγμα, που δε φανερώνει μονάχα με μια ανάγνωση όλα τα μυστικά του.

Μαρία Τσουκανά