Ιστορία κωμικοτραγική του νεοελληνικού κράτους ή πώς ένας αριστερός συγγραφέας αφηγείται τη σύγχρονη ιστορία μας που η άτιμη επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά!!Μου άρεσε που διάβασα ξανά για κάποια πράματα που θυμόμουν από τη Δέσμη και δε βρήκα μεγάλες διαφορές. Έμαθα πολλά για τον Εμφύλιο και για τις αιτίες του. Γέλασα πικρά με τα απίστευτα παρασκήνια και ανατροπές στην πολιτική σκηνή του τόπου μετεμφυλιακά μέχρι τη Δικτατορία. Παπανδρέου, Παπάγος, Πλαστήρας, Φρειδεφρίκη (μα μέλος της νεολαίας του Χίτλερ; δεν είχα ακούσει και τα καλύτερα γι' αυτήν αλλά μετά από αυτό το βιβλίο...). Είναι απίστευτο το γεγονός ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Δηλαδή με τα σημερινά δεδομένα τι θα έγραφε ο Ραφαηλίδης; Πόσες ύβρεις και αναθέματα θα έριχνε;Τελικά όντως είμαστε κράτος που εξαρτάται από δάνεια, τα οποία τρώμε φυσικά και ζητάμε κι άλλα κι όλες οι ανατροπές και οι σκευωρίες και οι "επαναστάσεις" γίνονται στο όνομα του χρήματος. Χωρίς να γίνομαι υπέρμαχος του κειμένου και των απόψεων του συγγραφέα (γιατί όταν διαβάζεις Ιστορία πρέπει να έχεις και μια ευρεία σχετικά βιβλιογραφία για να συγκρίνεις και να αντιπαραβάλεις) μπορώ να πω ότι είμαστε χώρα που πάντα θα εξαρτάται από μια μεγάλη δύναμη (αρχικά Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία, στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα κι εντεύθεν ΗΠΑ), επομένως "ευχαριστούμε τους Αμερικανούς". Οι μηχανισμοί που αναλύονται και περιγράφονται στο βιβλίο οδηγούν στις σημερινές συνέπειες της σύγχρονης ελληινκής πραγματικότητας. Ένας είναι ο σκοπός: "φάτε"!!! Έμαθα για τον Πολκ, τον Πλουμπίδη και τον Μπελογιάννη, τον Γρίβα και τον Καραμανλή. Έπρεπε να μείνω συγκεντρωμένος όχι για να απομνημονεύσω ή να κατανοήσω βαθύτερα τη ροή των γεγονότων αλλά για να θυμάμαι σημεία-κλειδιά της πλοκής ώστε να μη χάσω την μπάλα. Και τα άτιμα τα γεγονότα και οι ημερομηνίες ξεπηδάνε σαν τα μάραθα!!!Από την άλλη δε μου άρεσαν: αρκετές χυδαίες εκφράσεις (πολύ λαϊκές, πχ. "της κακιάς ψ... οι τρίχες της φταίν" κλπ.) που ναι γελάς αλλά μην ξεχνάς ότι απευθύνεσαι σε ευρύ κοινό και δεν ξέρεις ποιος θα σε διαβάζει, υπάρχουν εδάφια αρκετά αστεία είτε λόγω των γεγονότων που περιγράφουν είτε των λέξεων που χρησιμοποιούνται κι επομένως θα μπορούσε να παραλειφθεί η βωμολοχία. Μεγάλη εντύπωση μου έκανε η σωρεία τυπογραφικών λαθών που πραγματικά μου έσπασε τα νεύρα. Τουλάχιστον 2-3 σε κάθε μα κάθε σελίδα!!Μα καλά διορθωτής δεν υπάρχει;Επιμελητής; Και μου αρέσει που αυτό που διάβασα ήταν ανατύπωση. Πραγματικά δε θα ήθελα να πέσει στα χέρια μου η πρώτη έκδοση, ούτε καν το τυπογραφικό δοκίμιο!!Επίσης θεωρώ άσχετο και καθόλου συμπλέον με την ιδέα και το κείμενο το εκτενές κείμενο στο τέλος που σχολιάζει το έργο του Κακλαμάνη "Η Ελλάς ως κράτος δικαίου". Ούτε το βιβλίο μας παρουσιάζει, ούτε μας εξηγεί γιατί διάλεξε το συγκεκριμένο έργο να σχολιάσει ούτε τίποτα. Αυτό το τμήμα του βιβλίου το παρέλειψα. Άλλη σημαντική παράλειψη η έλλειψη βιβλιογραφίας. Αναφέρει κάποια βιβλία μέσα στο κείμενο αλλά φίρδην μίγδην. Μια τέτοια έρευνα απαιτεί την ύπαρξη οργανωμένης βιβλιογραφίας κι όχι μια απλή αναφορά "πού βρήκα το τάδε χωρίο που εξυπηρετεί την καλύτερη κατανόηση του κειμένου μου". Ευτυχώς οι παραπομπές είναι λίγες, γιατί αν έβαζε περισσότερα χωρία από τις πηγές, θα έχανε το ύφος του και το "ξεκούραστο" στιλ που μας συντροφεύει στη νεότερη ελληνική Ιστορία. Σε γενικές γραμμές αρκετά καλό βιβλίο για να μάθεις πέντε πράματα για τη σημερινή μας κατάσταση και σε κάποια σημεία λόγω της γραφής διασκεδαστικό.
Πάνος Τουρλής