Μαντώ Μαυρογένους

της Ειρήνης Νικολάκη - Καλαμάρη

b204778Η Μαντώ Μαυρογένους (1796 ή 1797-1848), ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, με όνομα που απαντάται ακόμη και στη γενιά των Μοροζίνι (από παραφθορά του ονόματος), ήταν μια γυναίκα που παθιάστηκε με την απελευθέρωση της πατρίδας της σε τέτοιο σημείο που ξεπούλησε όλη της την περιουσία γι’ αυτόν τον σκοπό και αρνιόταν κάθε ερωτική επαφή αν δεν ελευθερωθεί η Ελλάδα από τον ζυγό των Τούρκων. Αυτή η πολυθρύλητη γυναίκα εμπιστεύεται τα όνειρα, τα σχέδια και τη ζωή της στην παραμάνα της, την Περεζιά, και η συγγραφέας με αυτό το εύρημα ξεδιπλώνει χωρίς να κρύψει τίποτα τη ζωή της δεύτερης Μπουμπουλίνας του γένους μας.

Από τη ζωή στην Τεργέστη κι από κει στην Τήνο και στη Μύκονο, με μια μάνα να αρνείται επίμονα να διαθέσει περιουσία για τον ιερό αγώνα, με μια Μαντώ να είναι γεμάτη όνειρα και αυταπάρνηση για το καλό της Ελλάδας, ξεδιπλώνονται συγκινητικές και τρυφερές στιγμές της ζωής της αγωνίστριας. Ιερός Λόχος, Φιλική Εταιρεία, Γάλλοι φιλέλληνες, Εθνοσυνέλευση, Δράμαλης, Ιμπραήμ, Επανάσταση και διχασμός, φιλοδοξίες και εγωισμοί, διχόνοια και ενότητα, όλη η ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης και όλη η κυβερνητική περίοδος του Καποδίστρια περιέχονται σε αυτό το συγκινητικό ιστορικό μυθιστόρημα. Λέξεις τρυφερές με τον έρωτα της Μαντώς για τον Δημήτρη Υψηλάντη και σκληρές για τον κοτζαμπασισμό πολλών προκρίτων και προυχόντων, μεστό, μελετημένο και καλογραμμένο έργο.

Μέσα από τα μάτια της Περετζιάς, η Μαντώ Μαυρογένους, γεννιέται, μεγαλώνει, εμπιστεύεται, αγαπάει, δανείζεται, χαρίζει, ξεπουλάει, ξεμπροστιάζει, επιτίθεται, ελπίζει, ονειροπολεί, σχεδιάζει, καταστρώνει, προδίδεται, πτωχεύει, ξεχνιέται. Άνοδος και πτώση ενός θρύλου, που οι Έλληνες περιφρόνησαν στα στερνά της και οι Ευρωπαίοι τη θαύμασαν και την τίμησαν από την αρχή ως το άδικο τέλος. Χωρίς εξάρσεις και κορόνες, χωρίς υπερβολικό συναισθηματισμό, είναι ένα ανάγνωσμα που εξοικειώνει τον αναγνώστη με τη φιγούρα της γενναίας Ελληνίδας χωρίς να κουράζει και να πλατειάζει. Αρμονική εξισορρόπηση μεταξύ αλήθειας και μύθου, μελανά και φωτεινά χρώματα κι όλα αυτά για ένα υψηλό ιδανικό: την ελευθερία του έθνους.

Πάνος Τουρλής