Η νεαρή Λία ταξιδεύει ως την Αλεξάνδρεια για να δει τη γιαγιά της, Δανάη, μια γυναίκα που ποτέ δεν είχε γνωρίσει ως τότε και να καταλάβει γιατί είναι τόσο απομακρυσμένη από τη μητέρα της Λίας και κόρη της, την Εύα. Η Δανάη στην αρχή υποδέχεται με επιφυλακτικότητα την κοπέλα, σύντομα όμως της ανοίγει την καρδιά της και ξεδιπλώνει την ιστορία της ζωής της, μια ζωή που ξεκινάει από την Αθήνα και καταλήγει στο σημαντικότερο αφρικανικό λιμάνι της Μεσογείου.Στο δεύτερο βιβλίο της η κυρία Δικαίου ασχολείται με την Αλεξάνδρεια του Καβάφη, την πόλη του αστικού ελληνισμού που άκμασε για χρόνια, το λιμάνι που ήταν γεμάτο πόρνες και ναύτες αλλά και ζουρ φιξ και δεξιώσεις, έναν σημαντικό φάρο πολιτισμού και Ιστορίας. Λυρικές περιγραφές της πόλης και των ανθρώπων της, αυστηρές και δωρικές καταγραφές της πόλης που κινδυνεύει κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου πολέμου, ρομαντικές νότες που σχηματίζουν ένα καλογραμμένο τραγούδι έρωτα, θανάτου και τρέλας. Ίσως όχι τόσο δυνατό και μεστό όσο η «Η προίκα της Μελτέμ», δεν παύει να είναι παρ’ όλ’ αυτά καλογραμμένο και συγκινητικό, ιδιαίτερα στις τελευταίες σελίδες όπου ξεδιπλώθηκε μια ανατροπή στην ιστορία της Δανάης με τέτοιο τρόπο και με τέτοια ένταση που με άφησε απόλυτα ικανοποιημένο.
Η αφετηρία της ιστορίας είναι κάτι που έχω συναντήσει και άλλες φορές: εγγονή βρίσκει αδιέξοδο στην προσωπική και οικογενειακή της ζωή, οπότε καταφεύγει σε μια γιαγιά που δεν έχει γνωρίσει ώστε είτε να ξεχαστεί είτε να βρει τη λύση στο αδιέξοδό της. Επιπλέον, η καθημερινότητα της Αλεξάνδρειας, όσο καλοστημένη και εμπλουτισμένη κι αν είναι, έχει αναλυθεί και παρουσιαστεί και σε άλλα μυθιστορήματα. Επομένως, ένας από τους λόγους που τελείωσα το μυθιστόρημα είναι καθαρά η γραφή της κυρίας Δικαίου. Απλή αλλά και περίπλοκη, στιβαρή αλλά και χαλαρή, αυστηρή αλλά και διασκεδαστική, με ωραίο λεξιλόγιο και σωστές επιλογές σκηνών που προχωρούσαν την υπόθεση χωρίς να μακρηγορούν ή να ξεχειλώνουν. Και ανταμείφθηκα, γιατί η κατάληξη της ζωής της Δανάης, μιας γυναίκας που έζησε τον έρωτα μέχρι στην κυριολεξία τρέλας, ήταν κάτι που δεν περίμενα. Ξαφνιάστηκα, συγκινήθηκα και διαπίστωσα πως η αγάπη και η τρέλα είναι δυο κακομαθημένες αδερφές, που πειράζουν η μια την άλλη για να δοκιμάσουν τις αντοχές τους.
Επίσης, είναι αδύνατον να γράψεις για την Αλεξάνδρεια και να μην αναφερθείς στον Καβάφη, κάτι που ενέταξε αρμονικά η συγγραφέας στο μυθιστόρημά της. Δε μου άρεσε όμως η εμφάνιση του τετραδίου της μητέρας του μεγάλου ποιητή, Χαρίκλειας, με τις συνταγές της, τις οποίες εφάρμοζε η Δανάη στην καθημερινότητά της. Δε μου άρεσε που παρατίθεντο ολόκληρες οι συνταγές κατά την πορεία του κειμένου. Ήδη το στυλ της κυρίας Δικαίου ήταν απόλυτα αληθοφανές και φάνηκε πόσο τεκμηριωμένο είναι, επομένως ίσως καλύτερα να εξέλιπαν αυτές οι «νότες αυθεντικότητας».
Από την άλλη, αγάπησα ιδαίτερα τον Γκαμάλ και τη Μεχέκ και πόσο ταιριαστά κούμπωσαν οι ιστορίες τους με της Δανάης. Χάρη σε αυτούς, ανακάλυψα ότι η Αλεξάνδρεια έχει και σκοτεινή πλευρά, όχι αυτήν των χαμαιτυπείων και των πορνείων αλλά και της ομοφυλοφιλίας (την οποία κάποιοι δε διστάζουν να επεκτείυνο και σε όρια ηλικίας κατώτερα του νομίμου, βασανίζοντας και απάγοντας παιδιά απο τα χωριά τους) και των ναρκωτικών.
Αλεξάνδρεια και Δανάη. Δύο θηλυκά που δοκιμάστηκαν, καταστράφηκαν και αναγεννήθηκαν. Με χαμσίνι, θαλασσινή αύρα, χουρμάδες και αραμπατζήδες η πόλη, με άρωμα τριαντάφυλλου, ήδιστα μακαρόν, έρωτα και μοναξιά η γυναίκα. Μια τρυφερή και συγκινητική ιστορία που καταγράφεται με λεπτομέρεια, αληθοφάνεια, παραστατικότητα και αγάπη.
Πάνος Τουρλής