Αγεφύρωτες σιωπές

της Μαρίας Κωνσταντούρου

Ένα δύσκολο και σκληρό θέμα διαπραγματεύεται σε αυτό το βιβλίο της η κυρία Κωνσταντούρου: την παιδεραστία. Και η γυναικεία της ματιά μεταφέρει αυτούσια στον αναγνώστη τα συναισθήματα του θύματος από την κακοποίηση αλλά και του περίγυρου από την αναλγησία και την ατιμωρησία από το ίδιο το κράτος. Τρυφερό κι σκληρό, ωμό και ρεαλιστικό, φλύαρο σε κάοπια σημεία, παρ’ όλ’ αυτά με κέρδισε.

Στο σήμερα, η Θάλεια δυσκολεύεται να χωνέψει ότι η δραστήρια, ζωηρή και που φροντίζει για όλους και για όλα μητέρα της, Μαργαρίτα, αυτοκτόνησε πέφτοντας από το γεφύρι της Άρτας. Ο πατέρας της, υποψήφιος βουλευτής στις επερχόμενες εκλογές, είναι τόσο αδιάφορος για το γεγονός που αρχίζει να τη βάζει σε υποψίες. Με τη βοήθεια του Λεωνίδα, ενός δημοσιογράφου (που μαθαίνει ένα συγκλονιστικό μυστικό που θα αλλάξει για πάντα τη ζωή του) και του Κωνσταντίνου, φίλου της και ψυχολόγου, ξεκινάει μια έρευνα γύρω από τον θάνατο της Μαργαρίτας. Ακολουθεί ένα νήμα που θα τη φέρει μπροστά σε σοκαριστικές αποκαλύψεις για το παρελθόν του πατέρα της, σε αδιέξοδο για το αν όντως αυτοκτόνησε το αγαπημένο της πρόσωπο ή τη δολοφόνησαν και με τον ίδιο τον θάνατο. Παράλληλα, ξετυλίγεται η ιστορία της Λένης, της γυναίκας του πρωτομάστορα, που την έχτισε ο άντρας της για να στεριώσει το γεφύρι της Άρτας.

Συνολικά το βιβλίο μου άρεσε αρκετά και μου έκανε εντύπωση η ανατροπή για το ποιος ήταν ο δολοφόνος της μητέρας της Θάλειας. Η κλιμάκωση της υπόθεσης, τα εμπόδια, η κάλυψη, τα μυστικά, η κακία στις ψυχές κάποιων, η διάλυση του κυκλώματος της παιδεραστίας, ο μυστηριώδης ρόλος του πατέρα της Θάλειας σε όλα αυτά και η μεγάλη αποκάλυψη είναι επιμέρους στοιχεία που με κράτησαν. Ένιωσα πάρα πολύ άσχημα με τα ανήλικα παιδιά που έπεφταν θύματα βιασμού και κακοποίησης, γιατί κάποια περιστατικά περιγράφονταν ολοζώντανα και χωρίς ωραιοποίηση, οπότε οι γροθιές μου σφίχτηκαν πολλές φορές.

Ο Θόδωρος, ο πατέρας της Θάλειας, είναι μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα και η συγγραφέας φωτίζει το ερωτικό του παρελθόν κομματιαστά, συνδέοντάς τον με πρόσωπα που καταστράφηκαν ψυχολογικά εξαιτίας του. Ήταν ένας άντρας που πειραματιζόταν ερωτικά στην εφηβεία του και η παιδόφιλη στάση του κρατιόταν σφιχτά από τα ομοφυλοφιλικά του ένστικτα. Χρόνια αργότερα αποκατέστησε τη ζωή του με τη Μαργαρίτα, οι φήμες όμως τον ακολουθούσαν πάντα. Συγκινητική η ιστορία του μοναχού Ελπίδιου (δε μου άρεσε η επιλογή του ονόματος, τόσα όμορφα ιερατικά ονόματα υπάρχουν) που κατέφυγε στην ιεροσύνη για να ξεχάσει και να συγχωρέσει. Συμπάθησα την ψυχοκόρη Κάτια που περιμάζεψε η οικογένεια της Θάλειας, μόνο και μόνο για να ανακαλύψουμε ότι υπήρξε κι αυτή θύμα του Θόδωρου και συγκρότησε έναν ψυχισμό γεμάτο τραύματα.

Σε μικρότερη έκταση περιγράφεται η ιστορία της γυναίκας του πρωτομάστορα, η οποία εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια της Θάλειας με τέτοιον τρόπο που είναι σαν κάτι θέλει να της πει, να την οδηγήσει να ταυτοποιήσει κάποιους χαρακτήρες του τότε με το σήμερα και να βρει τη λύση στο αίνιγμα που την ταλανίζει. Πράγματι, η Λένια, η Λυγερή, ο Κερίμ είναι πρόσωπα που ταυτίζονται με τους σημερινούς πρωταγωνιστές και ζουν μια ιστορία που κουμπώνει πρωτότυπα με το σήμερα και τον κύριο κορμό της αφήγησης. Και στη διήγηση αυτή τα ήθη, τα έθιμα, η νοοτροπία, οι αντιλήψεις της εποχής καταγράφονται ωραιότατα και παραστατικότατα.

Ως άντρας που είμαι, δε μου άρεσαν οι χιλιάδες αναλυτικές σκέψεις που έκαναν οι πρωταγωνιστές και κυρίως η Θάλεια, εις βάρος της αφήγησης και της εξέλιξης της πλοκής. Επίσης σε πολλά σημεία θεώρησα τους διαλόγους ψεύτικους και καθόλου προφορικούς. Και πιστεύω πως κανένας άνθρωπος δε θα ανοιγόταν τόσο εύκολα και τόσο γρήγορα σε έναν δημοσιογράφο, όσο φίλος και αν παρουσιαζόταν, όσο η Θάλεια στον Λεωνίδα! Εντόπισα δηλαδή κάποιες αδυναμίες που δε μου χάλασαν όμως τη συνολική εικόνα και είμαι σίγουρος ότι η συγγραφέας θα βελτιωθεί στο επόμενο βιβλίο της. Άλλωστε το Σκιές στο χρόνο δεν έχει καμία σχέση ως κείμενο και ως πλοκή με το παρόν βιβλίο, κάτι που δείχνει ότι η κυρία Κωνσταντούρου ανεβαίνει κάθε φορά και ψηλότερα!

Πάνος Τουρλής