Η Παρούσα Μελέτη είναι καρπός πολύχρονης διδασκαλίας του Παπαδιαμάντη στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης. Στηρίζεται πάνω σε μια αντικειμενική, απροκατάληπτη, καθαρά φιλολογική, ανάγνωση ολόκληρου του έργου του συγγραφέα: μυθιστορήματα και διηγήματα. Παρατηρώντας, από έργο σε έργο, διάφορες έμμονες εικόνες, σκηνές, εκφράσεις, σύμβολα, και προσπαθώντας ν` αποκρυπτογραφήσει σειρά από κείμενα όπου υπάρχει φανερά κρυπτογραφικός τρόπος γραφής, καθορίζει τρεις θεμελιακές, αλληλένδετες, μυθικές ενότητες: 1) το μύθο του νερού, του πνιγμού και της αβύσσου, 2) το μύθο του θανάτου, 3) τον `οικογενειακό` μύθο, που διηγείται τον έρωτα του γιου με την φανταστική μητέρα του, την εωσφορική ταύτιση του γιου με το Χριστό και της γοητευτικής και φόνισσας με την Παναγιά, και το οικτρό τέλος αυτού του έρωτα. Ο μυθικός χαρακτήρας της παπαδιαμαντικής γραφής επιβεβαιώνεται από το χειρισμό των διαφόρων μύθων : παραλλαγές, υποκαταστάσεις, αντιστροφές κ.τ.λ.
Η εικόνα του Παπαδιαμάντη που βγαίνει απ` αυτή τη ανάγνωση είναι, βέβαια, πολύ διαφορετική από τη συνηθισμένη. Μελέτες μεμονωμένων έργων έχουν ήδη δημοσιευτεί κατά καιρούς σε περιοδικά. Ελπίζεται ό,τι η συγκέντρωσή του σε ενιαίο τόμο, ή η οργάνωσή τους σε λογική σειρά και η συμπλήρωσή τους με άλλες μελέτες θα δείξουν την απόλυτη συνέπεια του παπαδιαμαντικού μύθου και θα πείσουν τον καλόπιστο αναγνώστη. Ο Παπαδιαμάντης είναι συγγραφέας πολύ μεγαλύτερης εμβέλειας απ` ότι νομίζεται συνήθως.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]