Από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες της Εθνεγερσίας, ο Νικηταράς αγωνίσθηκε σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα με ανιδιοτέλεια και πάθος που έφθαναν τα όρια της αυταπάρνησης και της θυσίας. Φοβερός στην αναμέτρηση με τους Τούρκους, φίλος και συμπολεμιστής με τους σημαντικότερους οπλαρχηγούς του 1821, διακρίθηκε για την παλικαριά και τη στρατιωτική του ιδιοφυΐα, όσο και το ήθος του.
Το βιβλίο αυτό αναφέρεται στα παιδικά χρόνια του Νικηταρά, στη δράση του ως κλέφτη, προεπαναστατικά, υπό τον Ζαχαριά και τον Θ. Κολοκοτρώνη, τη συμμετοχή του σε συγκλονιστικές μάχες του Αγώνα, στις οποίες και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία τους, και τις συμφιλιωτικές του παρεμβάσεις σε διαμάχες του εμφυλίου πολέμου. Παρουσιάζεται επίσης και η μετά την απελευθέρωση προσπάθειά του για τη θεμελίωση και στερέωση του νεοελληνικού κράτους, τη δικαίωση των αγωνιστών και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του λαού από ξενικές επεμβάσεις και εξαρτήσεις. Ένθερμος συμπαραστάτης στο πολύμοχθο έργο του Ιωάννη Καποδίστρια, θα διωχθεί, λίγο μετά τη δολοφονία του Κυβερνήτη, ως συνωμότης εναντίον του `Οθωνα, θα δικαστεί και θα εξοριστεί στην Αίγινα. Μετά την αποφυλάκισή του θα παραμείνει έγκλειστος σχεδόν, καθώς η υγεία του έχει κλονιστεί, στο σπίτι του, ένα υπόγειο στον Πειραιά, όπου και θα πεθάνει τυφλός και πάμπτωχος.
Το διαφωτιστικό αυτό βιβλίο τεκμηριώνεται με πλούσιες σημειώσεις και διεξοδική βιβλιογραφία, κι ενώ αποκαλύπτει, λεπτομερειακά, μια απο τις σημαντικότερες μορφές του νεοελληνικού βίου, αποτελεί και σπουδαία προσφορά στην πληρέστερη και βαθύτερη μελέτη του 1821, χάρη στα άγνωστα και πλούσια στοιχεία του.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]