Διαθέσιμο κατόπιν παραγγελίας
Αποστέλλεται την ίδια ή την επόμενη εργάσιμη
ISBN:
9789604512485
Κατηγορίες:
Έτος κυκλοφορίας
Εκδότης
Το Στρατόπεδο του Χαϊδαρίου, το Χαϊδάρι –όπως έμεινε στη συνείδηση του λαού μας– δεν ήταν για τους ναζί κατακτητές στην περίοδο της Κατοχής απλά μια φυλακή ομήρων· ούτε ένα μέρος από το οποίο οι φασίστες απλά σταχυολογούσαν ανθρώπους για να τους οδηγήσουν στην εκτέλεση. Ήταν –όπως πολύ σωστά ισχυρίζεται και ο ίδιος ο Θέμος Κορνάρος στη συ-γκλονιστική αφήγησή του– μια λυσσασμένη μάχη για το ποιος θα κερδίσει την ψυχή του κατάδικου, την ψυχή του λαού. Οι κατάδικοι, παρά το ότι σε κάθε στιγμή τους παραμόνευε ο θάνατος, είχαν τον εξής στόχο, ο οποίος εκπορευόταν πρώτα και κύρια από το θάλαμο 1 του 3ου μπλοκ του Στρατοπέδου, από το μπλοκ των φυλακισμένων κομμουνιστών Ακροναυπλιωτών, που η μεταξική δικτατορία παρέδωσε στους ναζί κατακτητές: Αμείωτη θέληση, ακέραια προσωπικότητα, ατσάλωμα της αντοχής του κατάδικου!
Έτσι, οι κατάδικοι αισθάνονταν ότι έπαιρναν μέρος στη μεγαλύτερη μάχη της ιστορίας του κόσμου: Της ιστορίας της ζωής, γιατί εκεί θ’ αντιμετώπιζαν και το θάνατο, όχι σα δούλοι του, αλλά σαν περιφρονητές αντίπαλοί του.
Και πράγματι, αυτό το πέτυχαν οι δεσμώτες του Χαϊδαρίου, με προεξάρχοντες τους 200 κομμουνιστές ήρωες του λαού, που οι φασίστες κατακτητές εκτέλεσαν την Πρωτομαγιά του 1944 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο Κορνάρος αφιερώνει ένα σημαντικό μέρος του συγκεκριμένου έργου του στην εκτέλεση αυτή, αναδεικνύοντας μια άγνωστη πτυχή στο ευρύ κοινό: Το πώς διαδραματίστηκε η ανακοίνωση από μέρους του διοικητή του Στρατοπέδου των κομμουνιστών που θα εκτελούνταν, τη στάση των 200 με προεξάρχοντα τον Ναπολέοντα Σουκατζίδη και το πώς αντέδρασαν οι υπόλοιποι φυλακισμένοι στην ανακοίνωση, και στη συνέχεια στα νέα που τους ήρθαν σε σχέση με το πώς εξελίχτηκε η εκτέλεση στο μαρτυρικό τόπο του Σκοπευτηρίου. Εκεί, που μέχρι και οι ίδιοι οι Ες-Ες αναγκάστηκαν να υποκλιθούν στην αξιοπρέπεια με την οποία οι 200 αντίκρισαν το θάνατο.
Η δε «διαθήκη» που οι 200 κληροδότησαν στους συγκρατούμενούς τους ήταν ότι: «Ο αγωνιστής είναι φρουρός των ανθρώπινων κατακτήσεων και στρατιώτης κρούσης, στην πρώτη γραμμή για τις καινούργιες κατακτήσεις ... Σύντροφοί μας ... κρατήσετε τη λευτεριά που καταχτήσαμε με τόσο αίμα και με τόσο πόνο.»
Από το έργο του Κορνάρου για το Στρατόπεδο του Χαϊδαρίου λείπει το τελευταίο κεφάλαιο με τίτλο: «Η Διαθήκη των Ηρώων», το οποίο, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας δηλώνει, χάθηκε σε μια έρευνα. Ο Κορνάρος σκόπιμα δεν το ξαναέγραψε, προκειμένου να θυμίζει στους αναγνώστες του το αιώνιο αίσχος του κράτους των δωσίλογων που διαδέχτηκε τους Γερμανούς, το οποίο και τους ξεπέρασε.
Θέμος Κορνάρος (1906-1970). Ο Θέμος Κορνάρος γεννήθηκε στη Σίββα της Μεσσαράς στην Κρήτη. Λόγω της φτώχειας της οικογένειάς του μπήκε από μικρός στη βιοπάλη και ταξίδεψε ανά την Ελλάδα ασκώντας διάφορα χειρωνακτικά επαγγέλματα. Όταν έφτασε στην πρωτεύουσα προσπάθησε να παρακολουθήσει μαθήματα στο Πανεπιστήμιο, δεν τα κατάφερε όμως γιατί παράλληλα δούλευε εργάτης στο χτίσιμο του Εθνικού Θεάτρου. Εκεί γνωρίστηκε με τον Κωστή Μπαστιά και μέσω αυτού με τον Φώτο Πολίτη, που δέχτηκε με ενθουσιώδεις κριτικές τα πεζογραφήματά του Το Άγιον Όρος και Σπιναλόγκα (1933). Συνέχισε να δουλεύει ως εργάτης ως το 1944, οπότε συνελήφθη από τα S.S. και κλείστηκε στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου ως την Απελευθέρωση. Οι κακουχίες του είχαν και συνέχεια: καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο χρόνων με αφορμή το κείμενό του Αγύρτες και κλέφτες στην εξουσία (στραμμένο εναντίον αρχιεπισκόπου), συνελήφθη το 1947 και εξορίστηκε ως το 1952. Την εκδοτική του δραστηριότητα ξανάρχισε μετά το 1955 και ως το 1960 κυκλοφόρησε τέσσερα πεζογραφήματα και δύο τόμους ταξιδιωτικών εντυπώσεων και επιμελήθηκε δυο ανθολογιών αντιστασιακής λογοτεχνίας με τίτλους Θυσίες και δάφνες του ελληνικού λαού και Αρματωμένη Ελλάδα. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Νέοι Πρωτοπόροι, Ελεύθερα Γράμματα, Επιθεώρηση Τέχνης και την εφημερίδα Η Αυγή. Ταξίδεψε στην Ιταλία, την Ελβετία, τη Σοβιετική Ένωση και σε χώρες των βαλκανίων. Πέθανε στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Παπαδόπουλου. [Για τα τελευταία εφτά χρόνια της ζωής του δεν έχουμε στοιχεία, παρά μόνο πως αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα, καθώς οι εκδοτικοί οίκοι δεν σεβάστηκαν τα συγγραφικά του δικαιώματα. Ασαφής παραμένει επίσης ο λόγος του θανάτου του, ενώ δεν υπάρχουν χειρόγραφά του]. Στην Κρήτη εξέδωσε και το πρώτο του πεζογράφημα με τίτλο Έρωτας ή αναιστησία. Το πεζογραφικό έργο του Θέμου Κορνάρου τοποθετείται χρονικά στην ελληνική πεζογραφία της γενιάς του μεσοπολέμου. Το έργο του είναι στρατευμένο, έχει τη μορφή ντοκουμέντου καταγγελίας, κινείται στα πλαίσια της ρεαλιστικής γραφής και της άμεσης καταγραφής προσωπικών βιωμάτων του συγγραφέα με έντονα πολεμικό ύφος. Παράλληλα αν και ο Κορνάρος ήταν ενταγμένος στην Αριστερά, ο προβληματισμός του στα πρώτα του έργα ξεπερνούσε τα στενά όρια της πολιτικής και υπαγορευόταν από το γενικότερο ανθρωπιστικό ιδεολογικό προσανατολισμό του συγγραφέα. Με το πέρασμα του χρόνου οδηγήθηκε (κυρίως μετά το 1935) στο διδακτισμό και την αυστηρή ιδεολογική στράτευση, διατήρησε ωστόσο αμείωτη τη δεινότητα της αφηγηματικής του τεχνικής. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από τα λήμματα Αργυρίου Αλεξ., «Θέμος Κορνάρος», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Εʼ, σ.122-134. Αθήνα, Σοκόλης, 1992, Ζήρας Αλεξ., «Κορνάρος Θέμος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986 και Καμπάνης Φάνης, «Κορνάρος Θέμος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 9. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
