Το Βυζάντιο είναι ταυτόχρονα μια πόλη και μια αυτοκρατορία. Η περίεργη τύχη τής άλλοτε ταπεινής πόλης του Βοσπόρου δημιούργησε γρήγορα το θρύλο. Το Βυζάντιο-Κωνσταντινούπολη, προορισμένο να γίνει η έδρα της πρώτης χριστιανικής αυτοκρατορίας, θεωρήθηκε εξαρχής έργο θείας έμπνευσης [...] και η ίδρυση της πόλης που διάλεξε ο Θεός θεωρήθηκε ότι συμβόλιζε και την ίδρυση της χριστιανικής αυτοκρατορίας. Η χριστιανική ιστοριογραφία δημιούργησε το θρύλο της ιερής πόλης της Κωνσταντινούπολης σαν απάντηση θα έλεγε κανείς στον ειδωλολατρικό θρύλο για την ίδρυση της Ρώμης [...] Έτσι με την Κωνσταντινούπολη ένας νέος κόσμος μπαίνει στην Ιστορία... Το βιβλίο της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας έχει αποσπάσει ομόφωνα τον έπαινο της διεθνούς κριτικής. `Θα έπρεπε να αποτελεί αναπόσπαστο βοήθημα κάθε φοιτητού της ελληνικής ιστορίας και κάθε ανθρώπου που προβληματίζεται για την νεοελληνική ιστορία και πολιτισμό`, έγραφε το ΒΗΜΑ στις 18/4/1976. Και με την ίδια πεποίθηση το προσφέρουμε σήμερα με υπερηφάνεια στο ελληνικό κοινό. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)
[...] Τα προβλήματα με τα οποία θ` ασχοληθώ, χωρίς ωστόσο να μπορώ να βρω ικανοποιητικές λύσεις είναι: οι σχέσεις των πολιτών με το κράτος και την εξουσία, ο ρόλος τους και οι αντιδράσεις τους μπροστά στα προβλήματα τα λεγόμενα εθνικού ενδιαφέροντος ή, απλούστερα, δημόσια. Τα αποσπασματικά και διασκορπισμένα στοιχεία που τεκμηριώνουν την εργασία μου, εμποδίζουν συχνά τη συγκέντρωση της προσοχής στη μελέτη προβλημάτων, το ενδιαφέρον τους είναι εντούτοις φανερό. Αναφέρομαι, ανάμεσα σε άλλα, στο μηχανισμό της διαμόρφωσης της νοοτροπίας, στις μεταστροφές της κοινής γνώμης, στις αντιστάσεις τέλος των πνευματικών δομών μπροστά στις μεταβαλλόμενες πραγματικότητες. Τα προβλήματα αυτά δεν μπορούν να τεθούν και να αναλυθούν σωστά, χωρίς μια προηγούμενη εξέταση της σημασιολογικής εξέλιξης των όρων που χρησιμοποιούνται στις συγκεκριμένες περιπτώσεις. Η μελέτη μας λοιπόν θα είναι ελλιπής, από το γεγονός ότι δεν έχει ακόμα γίνει ούτε καν αναληφθεί αυτή η έρευνα. [...]
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]
Η Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ γεννήθηκε το 1926. Σπούδασε στην Αθήνα και στο Παρίσι και ειδικεύτηκε στη μελέτη του κόσμου της χριστιανικής Ανατολής, και ειδικότερα του κράτους και της κοινωνίας του Βυζαντίου. Μια σειρά εργασίες της πάνω στο Βυζάντιο την έκαναν γνωστή. Αναφέρουμε εδώ μονάχα μερικές: "Έρευνες για τη διοίκηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας τον ένατο - δέκατο αιώνα" (1960), "Το Βυζάντιο και η θάλασσα" (1966), "Μελέτες για τη διοικητική και κοινωνική διάρθρωση του Βυζαντίου" (1971), "Βυζάντιο, η χώρα και τα εδάφη" (1976), κ.λπ. Έλαβε μέρος σε διάφορα παγκόσμια συνέδρια ιστορίας και προσκλήθηκε για διαλέξεις στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου ενώ έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις. Το 1967 έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης και το 1976 εκλέχτηκε Πρύτανης στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης (η πρώτη γυναίκα να τιμηθεί με μια τέτοια θέση στα 700 χρόνια παράδοσης του Πανεπιστημίου). Έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, Πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, Πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Παρισίων και του Κέντρου Τέχνης και Πολιτισμού Ζωρζ Πομπιντού-Μπομπούρ. Είναι αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και είναι επίτιμη πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών. Θεωρείται μια απ΄ τις πλέον εξέχουσες πανεπιστημιακές και πνευματικές προσωπικότητες του τόπου μας που τιμούν πραγματικά την πατρίδα μας στο εξωτερικό.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
