Η έννοια του αρνητικού μεγέθους στη φιλοσοφία
zoom in
Προσθήκη στα αγαπημένα

Η έννοια του αρνητικού μεγέθους στη φιλοσοφία

Immanuel Kant

Το δοκίμιο αυτό δημοσιεύθηκε το 1763 και ανήκει στα έργα της δεύτερης φάσης της προκριτικής περιόδου (1762-1769), στην οποία ο Καντ απομακρύνεται βαθμιαία από τον δογματικό ορθολογισμό, αναπτύσσοντας τις θεμελιώδεις έννοιες της μελλοντικής του Κριτικής.

Προσφεύγοντας στη μαθηματική έννοια του αρνητικού μεγέθους, ο Καντ θα ορίσει την πραγματική αντίθεση (κατ’ αντιδιαστολή προς τη λογική αντίφαση) ως μια σχέση εναντίωσης, στην οποία τα αντίθετα κατηγορήματα (που πρέπει να ανήκουν στο ίδιο υποκείμενο, έτσι ώστε να αίρουν τις συνέπειες αλλήλων) δεν αντιφάσκουν μεταξύ τους, είναι αμφότερα καταφατικά, και αποτελούν ισάριθμους θετικούς προσδιορισμούς. Ο χαρακτηρισμός, επομένως, «αρνητικά μεγέθη» είναι μια συμβατική ονομασία, η οποία δεν δηλώνει «κατ’ ουδένα τρόπο ένα ιδιαίτερο είδος πραγμάτων ως προς την εσωτερική τους φύση». Τα αρνητικά μεγέθη δεν αποτελούν αρνήσεις μεγεθών, αλλά «κάτι το πραγματικά θετικό καθ’ εαυτό» που αντιτίθεται απλώς σε ένα άλλο θετικό μέγεθος, ως κάτι το καταφατικό.

Επεκτείνοντας την εφαρμογή αυτής της έννοιας στα αντικείμενα της θεωρητικής και της πρακτικής φιλοσοφίας, ο Kant θα αναζητήσει την εξήγηση του φαινομένου της ύπαρξης εκτός του πεδίου των λογικών σχέσεων, εισάγοντας την έννοια του πραγματικού λόγου, ο οποίος δεν υπόκειται στον κανόνα της ταυτότητας και την αρχή της αντίφασης.

Επιτείνοντας συστηματικά την αντίθεση ανάμεσα στη λογική και την ύπαρξη, ο Kant θα προετοιμάσει μεθοδικά το συμπέρασμα του Δοκιμίου του: την αμφισβήτηση της κατηγορίας της αιτιότητας και της παντοδυναμίας της αρχής της αντίφασης.

Ελευθέριος Καρτάκης (Υπεύθυνος Σειράς)


Immanuel Kant

Immanuel Kant (Συγγραφέας)

Ο Immanuel Kant γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1724 στο Καίνιξμπεργκ. Από το 1732 ως το 1740 μαθήτευσε στο κολλέγιο Fridericianum και το 1740 μπήκε στο Πανεπιστήμιο του Καίνιξμπεργκ. Τυπικά εγγεγραμμένος στη Θεολογική σχολή, αφοσιώνεται κυρίως στη μελέτη της φιλοσοφίας και της φυσικής. Το 1747 δημοσιεύει το πρώτο του έργο: "Σκέψεις πάνω στην πραγματική αξιολόγηση των ζωτικών δυνάμεων". Από το 1747 ως το 1756 ο Kant εξασφαλίζει το βιοπορισμό του παραδίδοντας μαθήματα κατ΄ οίκον, ενώ το 1755 ο Kant αρχίζει να παραδίδει μαθήματα στο πανεπιστήμιο ως άμισθος υφηγητής. Δημοσιεύει ένα άρθρο πάνω στους σεισμούς, με αφορμή το σεισμό της Λισαβόνας, και τη Γενική ιστορία της φύσης και θεωρία του ουρανού, που αποτελεί την πιο σημαντική συμβολή του στο τομέα των φυσικών επιστημών. Από το 1760 ο Kant αρχίζει να παίρνει μέρος στα πιο επίμαχα προβλήματα του Διαφωτισμού. 1759: "Δοκίμιο σχετικά με τον οπτιμισμό", 1762: "Περί της ψευδεπίγραφης λεπτότητας των τεσσάρων συλλογιστικών σχημάτων". 1763: "Το μόνο δυνατό θεμέλιο για την απόδειξη της ύπαρξης του Θεού" και "Δοκίμιο για την εισαγωγή της έννοιας του αρνητικού μεγέθους στη φιλοσοφία", 1764: "Παρατηρήσεις πάνω στο αίσθημα του ωραίου και του υπέροχου" και "Δοκίμιο σχετικά με τις ασθένειες του νου" 1766: "Ερμηνεία των ονείρων ενός οραματιστή μέσω των ονείρων της μεταφυσικής". Το 1770 o Kant αναγορεύεται τακτικός καθηγητής και καταλαμβάνει την έδρα της μεταφυσικής και της λογικής. Με την αναγόρευσή του αυτή θα δημοσιεύσει την περίφημη μελέτη "Περί της μορφής και των αρχών του αισθητού και του νοητού κόσμου". Μετά από 11 χρόνια δημοσιεύεται "Η κριτική του καθαρού λόγου" κείμενο δύσκολο και ο Kant δημοσιεύει το 1783 σε πιο προσιτή μορφή τα "Προλεγόμενα σε κάθε μελλοντική μεταφυσική" περιλαμβάνοντας τις κύριες ιδέες του "Καθαρού Λόγου". Με τα κείμενα "Τί είναι Διαφωτισμός;" και "Ιδέα μιας καθολικής ιστορίας από κοσμοπολίτικη άποψη" το 1784 ο Kant αρχίζει να παρεμβαίνει άμεσα στη διαμάχη γύρω από τη φιλοσοφία του διαφωτισμού. Την επόμενη χρονιά 1785 εμφανίζεται το πρώτο από τα μεγάλα έργα του, αφιερωμένα στην ηθική: "Θεμέλια της μεταφυσικής των ηθών". Μέχρι το θάνατό του το 1804 θα δημοσιεύσει μια πλειάδα έργων.


Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα

Χάρης Τασάκος (Μεταφραστής)


Εκδότης:
Τόπος Έκδοσης:
Αθήνα
Τόμος:
1
Δέσιμο:
Μαλακό εξώφυλλο
Σελίδες:
80
Διαστάσεις:
20.5x14
Βάρος:
0.4 κιλά

Αξιολογήσεις

Γράψε μια αξιολόγηση