Η μέχρι πρότινος γνώση για τον αριθμό, την κατάσταση και την οικολογική αξία των υγροτόπων των νησιών του Αιγαίου ήταν περιορισμένη ενώ η συνολική τους αξία ως δικτύου οικοτόπων και ως παραγόντων διατήρησης της βιοποικιλότητας, ήταν πολύ υποεκτψημένη. Με το πρόγραμμα "Προστασία των Υγροτόπων του Αιγαίου" (2004-2007) το WWF Ελλάς ανέλαβε πρωτοβουλία για τον εντοπισμό, την απογραφή και την εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης των υγροτόπων του Αιγαίου ώστε, με βάση τα στοιχεία αυτά, να σχεδιαστούν και εφαρμοστούν μέτρα και δράσεις που θα εξασφαλίσουν τη συνετή διαχείριση και προστασία τους. Αν και τα μέχρι σήμερα επαρκή απογραφικά δεδομένα αφορούν το 68% των υγροτόπων που εντοπίστηκαν, η κρίσιμη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η πλειονότητα τους επίσπευσε την έκδοση αυτού του τόμου ώστε να γίνουν γνωστά η ύπαρξη, η ταυτότητα, η σημασία και οι απειλές που αντιμετωπίζουν.
Συνολικά εντοπίστηκαν 352 υγροτοποι σε 51 νησιά και νησίδες του Αιγαίου (εκτός της Κρήτης). Από αυτούς οι 257 είναι φυσικοί υγροτοποι και οι 65 τεχνητοί (φραγμολίμνες, λιμνοδεξαμενές και λίμνες ορυχείων) ενώ καταγράφηκαν επιπλέον 21 μικρότεροι από 1 στρέμμα και 9 πλήρως κατεστραμμένοι. Οι φυσικοί υγροτοποι του Αιγαίου καταλαμβάνουν συνολική έκταση περίπου 40 km2 εκ των οποίων σχεδόν τα 30 km2 βρίσκονται σε 3 νησιά (Λέσβος, Λήμνος και Εύβοια). Στην μεγάλη πλειονότητα τους είναι παράκτιοι με υφάλμυρο νερό και περιλαμβάνουν εκβολές ποταμών ή ρυάκων διαλείπουσας ροής, έλη εκβολών και παράκτια έλη. Περισσότεροι από τους μισούς είναι μικρότεροι από 10 στρέμματα ενώ μόνο 5 είναι μεγαλύτεροι από 3 km2.
Ο αριθμός και η έκταση των υγροτόπων σε κάθε νησί σχετίζονται κυρίως με την έκταση, τη γεωμορφολογία, την πετρολογική σύσταση και τη γεωγραφική του θέση. Τριάντα τέσσερα νησιά έχουν 1-5 φυσικούς υγρότοπους, ενώ 9 νησιά έχουν 6-11 φυσικούς υγρότοπους. Η Λέσβος είναι με διαφορά το νησί με τους περισσότερους φυσικούς υγρότοπους (56) και ακολουθούν η Εύβοια (19), η Ρόδος και η Λήμνος (από 18), και η Άνδρος (14). Συνυπολογίζοντας φυσικούς και τεχνητούς υγρότοπους, ο νομός Κυκλάδων έχει τους περισσότερους (90 σε 18 νησιά) και ακολουθούν, ο νομός Λέσβου (84 σε 2 νησιά), ο νομός Δωδεκανήσου (64 σε 12 νησιά), ο νομός Ευβοίας (43 σε 2 νησιά) και ο νομός Μαγνησίας (Βόρειες Σποράδες, 17 σε 7 νησιά). Τα νησιά των υπόλοιπων νομών διαθέτουν λιγότερους υγρότοπους.
Από οικολογική άποψη, οι υγροτοποι των νησιών του Αιγαίου, είναι ιδιαίτερα σημαντικοί γιατί μεταξύ άλλων αποτελούν βασικό κρίκο στον υδρολογικό κύκλο των νησιών, συνίστανται από σπάνιους τύπους οικοτόπων, είναι ενδιαιτήματα ενδημικών και απειλούμενων ειδών, έχουν θεμελιώδη σημασία για τους πληθυσμούς των υδρόβιων ειδών και χρησιμοποιούνται ως σταθμοί (αλλά και ως καταφύγια κατά τους δριμείς χειμώνες) από εκατομμύρια αποδημτικά πουλιά. Οι υγρότοποι των νησιών του Αιγαίου έχουν θεμελιώδη σημασία για τη διατήρηση των πληθυσμών εκατοντάδων υδρόβιων ή ημι-υδρόβιων ειδών ασπονδύλων αλλά και πολλών εξαρτώμενων από τους υγρότοπους σπονδυλοζώων.
[...]
(από την περίληψη του βιβλίου)
Ο Καλούστ Παραγκαμιάν γεννήθηκε το 1961 στην Αθήνα.
Σπούδασε βιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το 1987 με αφορμή τις μεταπτυχιακές του σπουδές εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Κρήτη και από το 1989 είναι καθηγητής στο ΤΕΙ Ηρακλείου.
Ως ερευνητής του Εργαστηρίου Χερσαίας Οικολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 1987 και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης από την ενεργοποίησή του το 1992, έχει συμμετάσχει ως κύριος ερευνητής σε δεκάδες ερευνητικά προγράμματα για τη μελέτη του Φυσικού Περιβάλλοντος, κυρίως της Κρήτης αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας και της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Τα κύρια ερευνητικά ενδιαφέροντά του αφορούν τα σπήλαια ως οικοσυστήματα και τα σπηλαιόβια είδη ζώων.
Είναι ο μοναδικός μέχρι σήμερα Ελληνας Βιοσπηλαιολόγος και έχει πραγματοποιήσει έρευνες σε περισσότερα από 1.100 σπήλαια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ανακαλύπτοντας πολλά νέα είδη σπηλαιόβιων ζώων.
Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει περισσότερες από 40 εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά και τέσσερα βιβλία.
Είναι μέλος σε αρκετές διεθνείς επιστημονικές εταιρείες.
Από το 1989 έως το 2003 διετέλεσε πρόεδρος του Τμήματος Κρήτης της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας στο Ηράκλειο και από το 2002 είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδος.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
