Ο Λέων Α. Ναρ συνθέτει την πρώτη συστηματική εργοβιογραφική μελέτη για τον ελληνοεβραίο Γιαννιώτη ποιητή και μεταφραστή Γιωσέφ Ελιγιά, ο οποίος συνέβαλε με το έργο του στην ανανέωση της ποιητικής παράδοσης που επιχειρήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ΄20. Ο συγγραφέας αποκαθιστά τον ετερόκλητο χαρακτήρα του έργου του Ελιγιά εξετάζοντας παράλληλα το ζήτημα της ταυτότητας ενός εβραίου ποιητή στο Μεσοπόλεμο. Συνδέει την ποίηση του Γιωσέφ Ελιγιά, ο οποίος πρόταξε μπροστά στην ιστορική πραγματικότητα του Μεσοπολέμου μια στάση διαμαρτυρίας, αμφισβήτησης και κριτικής, με την εξωλογοτεχνική πραγματικότητα και τα κοινωνικό-πολιτικά συμφραζόμενα της εποχής. Στη μελέτη αυτή εξετάζεται επίσης ο ρόλος που έπαιξε στη διαμόρφωση της ποιητικής κοσμοθεωρίας του Ελιγιά η Ρωμανιώτικη Ισραηλιτική Κοινότητα των Ιωαννίνων, η γλώσσα, η οργάνωση και τα στοιχεία που συγκροτούσαν την ταυτότητα και την ιδιότυπη κουλτούρα της. Ακόμη οι συνθήκες ένταξής του στον σοσιαλιστικό πυρήνα των Ιωαννίνων και τα γεγονότα που τον ανάγκασαν να εγκαταλείψει την Ήπειρο, εξαιτίας της ασφυκτικής πίεσης των ομοθρήσκων του και να εγκατασταθεί τελικά στην Αθήνα. Πώς ο Ελιγιά κατάφερε να ενταχθεί στους πνευματικούς κύκλους της πρωτεύουσας και να αποσπάσει την καθολική εκτίμηση του Παλαμά, του Βάρναλη, του Κόντογλου και της υπόλοιπης πνευματικής ελίτ του Μεσοπολέμου; Με ποια λογοτεχνικά περιοδικά συνεργάστηκε; Γιατί πολλά από τα ποιήματά του, κυρίως πολιτικά και ερωτικά, απουσίαζαν από την προηγούμενη έκδοση των ποιημάτων του; Αυτά είναι μόνο κάποια από τα ζητήματα που ο Λέων Α. Ναρ πραγματεύεται στο δίτομο αυτό έργο, το οποίο περιλαμβάνει ακόμη όλες τις δημοσιευμένες εκδοτικές εκδοχές των ποιημάτων του Ελιγιά, σχολιασμένες με κατατοπιστικές σημειώσεις που διευκολύνουν την πρόσληψή τους. Το βιβλίο αποκαλύπτει ακόμη την πιο αποσιωπημένη, ίσως, πτυχή της πολυδιάστατης προσφοράς του Ελιγιά στα ελληνικά γράμματα, τη μεταφραστική συνεισφορά του. Πέρα από τη συγγραφή εκατοντάδων εβραιολογικών λημμάτων που ο Ελιγιά έγραψε νια την Εγκυκλοπαίδεια του Πυρσού, ασχολήθηκε με τη μετάφραση και το σχολιασμό εβραιολογικών κειμένων, του "Άσματος Ασμάτων" και των "Ψαλμών τον Δαυίδ", αποδίδοντας με μεγάλη τέχνη τη βιβλική τους μεγαλοπρέπεια. Εκτός από τη μεταγραφή των βιβλικών κειμένων μετέφρασε ακόμη έργα αρκετών σύγχρονων εβραίων δημιουργών, που ήταν ολότελα άγνωστοι στην Ελλάδα. Στην παρούσα έκδοση συγκεντρώνονται για πρώτη φορά και οι μεταφράσεις των πεζών κειμένων που ο Ελιγιά φιλοτέχνησε.
Λέων Α. Ναρ (Επιμέλεια)
Ο Λέων Α. Ναρ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Α.Π.Θ. και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Νεοελληνικής Φιλολογίας, Βιβλιολογίας και Διδακτικής της Λογοτεχνίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο (2000). Το 2007 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ. ενώ τον Δεκέμβριο του 2017 ολοκλήρωσε τη μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Το 2007 εξέδωσε (σε συνεργασία με τον Γιώργο Αναστασιάδη και τον Χρήστο Ράπτη) το βιβλίο "Εγώ ο εγγονός ενός Έλληνα, η Θεσσαλονίκη του Νικολά Σαρκοζί" (Καστανιώτης) το οποίο μεταφράστηκε και στα γαλλικά. Το 2009 εκδόθηκε (Γαβριηλίδης) το δίτομο έργο του με τίτλο "Γιωσέφ Ελιγιά, Άπαντα", ενώ την ίδια χρονιά επιμελήθηκε το επετειακό λεύκωμα "25 χρόνια Ιανός". Το 2011 κυκλοφόρησε (Καπόν) το βιβλίο του με τίτλο "Θεσσαλονίκη 1912-2012, το μέλλον του παρελθόντος, μια διαφορετική αφήγηση της ιστορίας" (με φωτογραφίες του Γιώργη Γερόλυμπου), και η μελέτη "Ισραηλίτες βουλευτές στο Ελληνικό κοινοβούλιο (1915-1936)" (Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων). Το 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο "Το παιχνίδι της εξέδρας, σχολιασμένα συνθήματα από τα ελληνικά γήπεδα" (Μεταίχμιο). Τέλος, το 2017 κυκλοφόρησε (Ευρασία) το θεατρικό έργο του "Δεν σε ξέχασα ποτέ" (μαζί με cd των σεφαραδίτικων τραγουδιών της ομώνυμης παράστασης), που ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το 2017.
Κείμενά του για θέματα φιλολογίας, ιστορίας και λογοτεχνίας, καθώς και βιβλιοκρισίες του έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους, περιοδικά (έντυπα και ηλεκτρονικά), ενώ έχει επιμεληθεί 6 βιβλία (ιστορικού περιεχομένου και παιδικής λογοτεχνίας). Είχε μόνιμη στήλη στις εφημερίδες ΄Έθνος΄ (2017-2018) και ΄Μακεδονία της Κυριακής΄ (2006-2008). Γράφει στο Parallaximag.gr και στο περιοδικό ΄Θεσσαλονικέων Πόλις΄. Εργάζεται ως φιλόλογος στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια της Θεσσαλονίκης.
