Ο Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967) υπήρξε η δεσπόζουσα μορφή στην ελληνική τέχνη σε όλο το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Η επίδρασή του είναι αναμφισβήτητη σε ομοτέχνους αλλά και σε γλύπτες και χαράκτες -ιδίως μετά το 1929 όταν αρχίζει να διδάσκει στη Σχολή Καλών Τεχνών. Είναι στην ουσία ο πρώτος "μοντέρνος" στην Ελλάδα της εποχής. Ένας ζωγράφος που ανδρώνεται μέσα στην ατμόσφαιρα της βιεννέζικης πρωτοπορίας και που, στη συνέχεια, εμπνέεται από τον γαλλικό Συμβολισμό καθώς και από την σεζανική μεταϊμπρεσιονιστική οπτική. Ο μοντερνισμός του διαπιστώνεται, πέρα από τα εμφανή αποτελέσματα στο έργο του, από την ευκολία με την οποία πειραματίζεται στις διαφορετικές τεχνοτροπίες της εποχής του: πουαντιγισμός, φωβισμός, εξπρεσιονισμός, κυβισμός. Ο δικός του μοντερνισμός είναι πολύ κοντά στον ελληνοκεντρικό εκείνον της Γενιάς του Τριάντα, σ΄ αυτόν δηλαδή του Σεφέρη, του Ελύτη, του Εγγονόπουλου και των άλλων ποιητών και διανοούμενων της εποχής. Με την έννοια ότι συνδυάζει ή, πιο σωστά, αγωνιά στην προσπάθεια να συνδυάσει τα στοιχεία της ελληνικής παράδοσης με τις νέες εικαστικές φόρμες που δοκιμάζονται στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα στην Ευρώπη. Έτσι, στα συμβολικά του έργα διακρίνουμε μοτίβα της αττικής αγγειογραφίας, στα θρησκευτικά του, τον επίπεδο χαρακτήρα της βυζαντινής αγιογραφίας (αλλά και τον τρόμο του κενού που χαρακτηρίζει τη λαϊκή τέχνη), στις μεγάλες αλληγορικές ή ιστορικές συνθέσεις του μια διάταξη σε μορφή αρχαίας ζωοφόρου που αναπτύσσεται πάνω σε μια υπερκόσμια "οθόνη" κ.λπ. Ακόμα κι όταν το έργο του τείνει προς τις κυβιστικές φόρμες, μέσα από την επίμονη ιδεαλιστική, αντιρεαλιστική του ενατένιση του κόσμου, απογυμνώνεται από την ουσία της λογικής του κυβισμού: διατηρεί απλώς μια αυστηρή γεωμετρικότητα ως αισθητικό μοτίβο που αποδίδει αποκλειστικά σχεδόν την αρχαϊκότητα του κόσμου και όχι τον κατακερματισμό του σε νέες ριζοσπαστικές μορφές σύνθεσης. Ο Κωνσταντίνος Παρθένης, από τους πρωτοπόρους του ελληνοκεντρικού μοντερνισμού, παρουσιάζεται σ΄ αυτόν τον τόμο μέσα από την ματιά ενός από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς τεχνοκριτικούς, του Αλέξανδρου Γ. Ξύδη. Άρης Μαραγκόπουλος

Άρης Μαραγκόπουλος (Υπεύθυνος Σειράς)

Ο Άρης Μαραγκόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε ιστορία, αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Paris I (Σορβόννη), στο Παρίσι. Εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων, κειμενογράφος, κριτικός βιβλίου, μεταφραστής και εκδότης. Έχει εκδώσει περισσότερα από είκοσι βιβλία πεζογραφίας και κριτικής και ισάριθμες μεταφράσεις (από τα γαλλικά και τα αγγλικά). Γράφει κριτική βιβλίου και ιδεών στoν Tύπο και στα σχετικά με τη λογοτεχνία περιοδικά. Είναι ιδρυτικό στέλεχος των εκδόσεων "Τόπος", όπου διευθύνει το τμήμα λογοτεχνίας. Έχει ασχοληθεί επί μακρόν με το έργο του Τζέιμς Τζόις για το οποίο έχει εκδώσει τρεις μελέτες, η πιο γνωστή από αυτές, το "Ulyssess: Οδηγός ανάγνωσης", έχει κάνει πολλαπλές εκδόσεις (1995, 2001, 2010). Τον Απρίλιο 2018 εκδόθηκε η κριτική / μεταφραστική ανάγνωση του συγγραφέα στο μεταθανάτιο έργο του Τζόις "Τζάκομο Τζόις". Τα τελευταία του μυθιστορήματα συγκροτούν την πολιτική / ιστορική "Τριλογία της συντροφικής ζωής": Η Μανία με την Άνοιξη (Τόπος 2009), "Το Χαστουκόδεντρο" (Τόπος 2012) και το "Πολ και Λόρα, ζωγραφική εκ του φυσικού" (Τόπος 2016). Εκτενέστερες πληροφορίες στην προσωπική ιστοσελίδα του συγγραφέα: www.arisgrandmangr.com

Ρούλα Φραγκούλη (Επιμέλεια)

Αλέξανδρος Γ. Ξύδης (Συγγραφέας)

O διπλωμάτης, ιστορικός και κριτικός τέχνης Aλέξανδρος Ξύδης (1918-2004), υπήρξε πολυσχιδής προσωπικότητα που διακρίθηκε τόσο στο διπλωματικό πεδίο όσο και στον χώρο του πολιτισμού. Θεωρείται ότι επηρέασε καθοριστικά την ιστορία της σύγχρονης ελληνικής τέχνης, με τη δράση, τα τεχνοκριτικά του κείμενα αλλά και τη δωρεά της συλλογής του στο Mακεδονικό Mουσείο Σύγχρονης Tέχνης, το 2001. Mε τις παρεμβάσεις, τον δημόσιο λόγο του και το συστηματικό του έργο συνέβαλε ουσιαστικά ώστε η μελέτη της ιστορίας της τέχνης στη χώρα μας να χειραφετηθεί από την παραδοσιακή, αρχαιολογική της οπτική. Άρχισε να ασχολείται με την τέχνη το 1938. Επί εξήντα χρόνια συγκέντρωσε μια σημαντική συλλογή έργων Eλλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Ως δάσκαλος και τεχνοκριτικός μόχθησε έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια γέφυρα ανάμεσα στους δημιουργούς και στο φιλότεχνο κοινό. Στο διπλωματικό πεδίο, ο Aλέξανδρος Ξύδης επηρεάστηκε αναμφισβήτητα από τη φυσιογνωμία του Γιώργου Σεφέρη. Eίχαν συνυπηρετήσει επί Kατοχής στη Mέση Aνατολή αλλά και στην ελληνική πρεσβεία του Λονδίνου, τα κρίσιμα χρόνια για το Κυπριακό Ζήτημα μεταξύ του 1957 και του 1960. Kατά τη διάρκεια της Επταετίας, στρατεύτηκε στις τάξεις της "Δημοκρατικής Άμυνας", μαζί με τη σύζυγό του Δωροθέα, στον αντιδικτατορικό αγώνα. Στη μεταπολίτευση, συμμετείχε ως ιδρυτικό μέλος στην KΕ του ΠAΣOK, αλλά διεγράφη το 1975. Συνέχισε τους πολιτικούς του αγώνες μέσα από τη "Σοσιαλιστική Πορεία", την ίδρυση του "Συνασπισμού" και την Eπιτροπή Eξωτερικής Πολιτικής του. Πέθανε στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 2004.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα